Το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble ανακάλυψε πρόσφατα το πιο μακρινό άστρο που έχει παρατηρηθεί ποτέ, στην αστρονομικά ασύλληπτη απόσταση των 28 δισ. ετών φωτός. Το άστρο αυτό, με την κωδική ονομασία WHL0137-LS, «βαφτίστηκε» από τους αστρονόμους Earendel, που στα αγγλοσαξονικά, την αρχαιότερη καταγεγραμμένη μορφή της αγγλικής γλώσσας, σημαίνει «πρωινό άστρο». Σύμφωνα με την σχετική μελέτη που δημοσιεύθηκε στις 30 Μαρτίου στο επιστημονικό περιοδικό Nature, το άστρο αυτό είχε ήδη σχηματιστεί όταν η ηλικία του Σύμπαντος ήταν μόλις 900 εκατ. έτη, η μάζα του είναι τουλάχιστον 50 φορές μεγαλύτερη από αυτήν του Ήλιου και η λαμπρότητά του εκατομμύρια φορές μεγαλύτερη.

Χωρίς, ωστόσο, την φυσική μεγέθυνση που προκαλεί το γιγάντιο γαλαξιακό σμήνος WHL0137-08, το οποίο παρεμβάλλεται ανάμεσα στο άστρο και το τηλεσκόπιο, θα ήταν αδύνατο να το παρατηρήσουμε σε τόσο μεγάλη απόσταση, παρά την εντυπωσιακή του λαμπρότητα. Σύμφωνα, δηλαδή, με το φαινόμενο της βαρυτικής εστίασης, η τεράστια μάζα του σμήνους παραμορφώνει τον χώρο γύρω του, λειτουργώντας σαν ένας ισχυρός μεγεθυντικός φακός που παραμορφώνει και ενισχύει σημαντικά το φως από τα μακρινά αντικείμενα που κρύβονται πίσω του. Κάπως έτσι, η φωτεινότητα του άστρου αυξήθηκε κατά δεκάδες χιλιάδες φορές, καθιστώντας το ορατό στα επιστημονικά όργανα του Hubble.

Σύμφωνα με τα υπολογιστικά μοντέλα που χρησιμοποίησαν οι αστρονόμοι για τον προσδιορισμό της ακτίνας του Earendel, πρόκειται είτε για ένα μεμονωμένο άστρο είτε για ένα διπλό αστρικό σύστημα, σε καμία όμως περίπτωση δεν πρόκειται για αστρικό σμήνος ή για κάποιον πρωτογαλαξία. Όπως δήλωσε χαρακτηριστικά η Victoria Strait, συν-συγγραφέας του άρθρου και μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο κέντρο ερευνών Cosmic Dawn Center της Κοπεγχάγης, «όταν το Earendel εξέπεμψε το φως του που βλέπουμε, το Σύμπαν είχε ηλικία μικρότερη από ένα δισ. χρόνια, μόλις το 6% της σημερινής του ηλικίας… Εκείνη την εποχή απείχε 4 δισ. έτη φωτός από τον πρωτο-Γαλαξία μας, αλλά κατά τη διάρκεια των σχεδόν 13 δισ. ετών που χρειάστηκαν για να φτάσει το φως του σε εμάς, το Σύμπαν διαστελλόταν συνεχώς, γι’ αυτό και σήμερα βρίσκεται 28 δισ. έτη φωτός μακριά μας».

Μελλοντικά, παρατηρήσεις με την βοήθεια του διαστημικού τηλεσκοπίου James Webb της NASA θα βοηθήσουν τους αστρονόμους να εκτιμήσουν την φωτεινότητα, τη θερμοκρασία και την χημική σύνθεση του Earendel. 

Πηγή: Record Broken: Hubble Spots Farthest Star Ever Seen | NASA

Φωτογραφία: Το άστρο Earendel (υποδεικνύεται με βέλος).

CREDITS: SCIENCE: NASA, ESA, Brian Welch (JHU), Dan Coe (STScI)

IMAGE PROCESSING: NASA, ESA, Alyssa Pagan (STScI)

π