π
Ένα διπλό κβάζαρ στο μακρινό Σύμπαν
του Αλέξη Δεληβοριά, Διδάκτορα Φυσικής
Χρησιμοποιώντας το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble, καθώς και αρκετά άλλα επίγεια και διαστημικά τηλεσκόπια, οι αστρονόμοι ανακάλυψαν στους πυρήνες δύο συγχωνευόμενων γαλαξιών δύο κβάζαρ, τα οποία είχαν σχηματιστεί μόλις 3 δισ. χρόνια μετά την Μεγάλη Έκρηξη.
Τα κβάζαρ είναι υπερφωτεινά αντικείμενα, τα οποία εντοπίζονται στους πυρήνες ορισμένων γαλαξιών και ενεργοποιούνται από τις γιγάντιες μαύρες τρύπες που βρίσκονται στο εσωτερικό τους. Τα κβάζαρ εκλύουν τεράστιες ποσότητες ενέργειας, από περιοχές που συνήθως δεν υπερβαίνουν σε μέγεθος την διάμετρο του Ηλιακού μας συστήματος.
Καθώς, δηλαδή, η μαύρη τρύπα έλκει με το βαρυτικό της πεδίο τα αέρια και την σκόνη που την περιβάλλει, σχηματίζει γύρω της έναν περιστρεφόμενο δίσκο αερίων και σκόνης. Τα υλικά του δίσκου στροβιλίζονται με όλο και μεγαλύτερη ταχύτητα, όλο και πλησιέστερα προς τον ορίζοντα γεγονότων της και, καθώς υπερθερμαίνονται σε εκατομμύρια βαθμούς Κελσίου, εκλύουν ακτινοβολία σε ολόκληρο το εύρος του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος. Η εκτυφλωτική τους φωτεινότατα, μάλιστα, είναι κατά πολύ μεγαλύτερη από αυτήν που αντιστοιχεί στα άστρα που εμπεριέχει ένας «κοινός» κατά τα άλλα γαλαξίας.
Εκτός από το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble, στην συγκεκριμένη έρευνα χρησιμοποιήθηκαν δεδομένα που συνέλεξαν τα διαστημικά τηλεσκόπια Gaia και Chandra, καθώς και τηλεσκόπια των αστεροσκοπείων Keck και Gemini στην Χαβάη, αλλά και η συστοιχία τηλεσκοπίων VLA στο Νέο Μεξικό, ενώ η σχετική έρευνα δημοσιεύθηκε στις 5 Απριλίου στο επιστημονικό περιοδικό Nature.
Δεδομένου ότι οι παρατηρήσεις με τηλεσκόπιο μάς ταξιδεύουν πίσω στον χρόνο, το διπλό κβάζαρ της σχετικής μελέτης δεν υπάρχει πια. Στα 10 δισ. χρόνια που μεσολάβησαν, οι δύο συγκρουόμενοι γαλαξίες έχουν προ πολλού συγχωνευθεί σε έναν γιγάντιο ελλειπτικό γαλαξία, ενώ τα επιμέρους κβάζαρ τους συγχωνεύθηκαν κι αυτά σε μία γιγάντια μαύρη τρύπα στο κέντρο του.
Credits ARTWORK: NASA, ESA, Joseph Olmsted (STScI)
Πηγή: Hubble Unexpectedly Finds Double Quasar in Distant Universe | NASA
π