Ομάδα αστρονόμων χρησιμοποίησε τα δεδομένα που συνέλεξε το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble στην διάρκεια της επισκόπησης CANDELS, προκειμένου να διερευνήσει το μέγεθος, το σχήμα και το χρώμα μακρινών γαλαξιών κατά το τελευταίο 80% της ιστορίας του Σύμπαντος. Η μορφολογική ταξινόμηση των γαλαξιών σήμερα βασίζεται στην επονομαζόμενη Ακολουθία του Hubble και σύμφωνα με την σχετική μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2013 πρέπει να ίσχυε ήδη από τότε ακόμη που το Σύμπαν είχε ηλικία «μόλις» 2,7 δισ. έτη.

Σύμφωνα με την ταξινόμηση αυτή, την οποία οφείλουμε στον Αμερικανό αστρονόμο Edwin Hubble, αλλά και όπως αυτή εξελίχθηκε με την αστρονομική έρευνα που ακολούθησε, γνωρίζουμε ότι οι γαλαξίες, ανάλογα με τον μορφολογικό τους τύπο, διακρίνονται στις εξής 5 βασικές κατηγορίες: στους σπειροειδείς, στους ραβδωτούς σπειροειδείς, στους ελλειπτικούς, στους φακοειδείς (μία ενδιάμεση περίπτωση μεταξύ των σπειροειδών και των ελλειπτικών γαλαξιών) και στους ακανόνιστους. Όπως υποδηλώνει και το όνομά τους, οι σπειροειδείς γαλαξίες ξεχωρίζουν χάρη στις συμμετρικές σπείρες που ξεπροβάλλουν από τον φωτεινό τους πυρήνα, ενώ στους ραβδωτούς σπειροειδείς, οι σπείρες ξεκινούν απ’ τα άκρα μίας κεντρικής «ράβδου» άστρων, αερίων και σκόνης. Οι ελλειπτικοί γαλαξίες, από την άλλη, είναι κατά κανόνα οι μεγαλύτεροι γαλαξίες του Σύμπαντος, σε αντίθεση με τους ακανόνιστους, οι οποίοι δεν παρουσιάζουν εμφανή συμμετρία.

Εκτός, όμως, από το σχήμα τους, η βασική διαφορά μεταξύ των σπειροειδών και των ελλειπτικών γαλαξιών είναι ότι οι δεύτεροι, αν και τις περισσότερες φορές αποτελούνται από πολύ μεγαλύτερες ποσότητες ύλης σε σχέση με τους πρώτους, δεν εμπεριέχουν σχεδόν καθόλου αέρια και σκόνη, απ’ τα οποία γεννιούνται νέα άστρα. Γι’ αυτό και οι ελλειπτικοί γαλαξίες απαρτίζονται κατά κύριο λόγο από άστρα μεγάλης ηλικίας, αλλά μικρής σχετικά μάζας, ενώ τα φαινόμενα αστρογένεσης παρατηρούνται κυρίως στους ακανόνιστους και στους σπειροειδείς γαλαξίες.

Η ταξινόμηση αυτή περιγράφει με ακρίβεια τους διαφορετικούς τύπους γαλαξιών που παρατηρούμε στο τοπικό μας Σύμπαν, αλλά πώς αλλάζει η μορφολογία των γαλαξιών, καθώς κοιτάζουμε όλο και πιο πίσω στον χρόνο, όταν το Σύμπαν ήταν ακόμη πολύ νέο; Οι αστρονόμοι χρησιμοποίησαν το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble, παρατηρώντας με την διεισδυτική ματιά του ακόμη και 11 δισ. χρόνια πίσω στον χρόνο, προκειμένου να διερευνήσουν την «ανατομία» των πιο μακρινών γαλαξιών.

Σύμφωνα με προηγούμενες μελέτες, η Ακολουθία Hubble ίσχυε ακόμη και πριν από περίπου 8 δισ. χρόνια. Οι νέες αυτές παρατηρήσεις μάς ταξιδεύουν ακόμη πιο πίσω στον χρόνο κατά 2,5 δισ. επιπλέον χρόνια, καλύπτοντας ένα εντυπωσιακό 80% της ιστορίας του Σύμπαντος. Χάρη στα δεδομένα της επισκόπησης CANDELS επιβεβαιώθηκε ότι όλοι οι γαλαξίες, ακόμη και αυτοί που τους παρατηρούμε όπως ήταν πριν από 11 δισ. χρόνια, ταιριάζουν στις διαφορετικές ταξινομήσεις της Ακολουθίας του Hubble.

Credit: NASA, ESA

π