Αστρονόμοι ανακάλυψαν την ισχυρότερη έκρηξη που έχει παρατηρηθεί μέχρι τώρα στο Σύμπαν, μετά την Μεγάλη Έκρηξη φυσικά.

Η ανακάλυψη αυτή οφείλεται σε ομάδα επιστημόνων με επικεφαλής την Simona Giacintucci από το Ερευνητικό Εργαστήριο του Ναυτικού των ΗΠΑ, ενώ βασίστηκε στα δεδομένα των διαστημικών τηλεσκοπίων Chandra της NASA και XMM-Newton του ESA, καθώς και στα δεδομένα που συνέλεξε η συστοιχία ραδιοτηλεσκοπίων MWA στην Αυστραλία, και το γιγάντιο ραδιοτηλεσκόπιο GMRT στην Ινδία.

Η προέλευση της κολοσσιαίας αυτής έκρηξης εντοπίστηκε στο γαλαξιακό σμήνος του Οφιούχου, που βρίσκεται  περίπου 390 εκατ. έτη φωτός μακριά, και συγκεκριμένα στην γιγάντια μαύρη τρύπα που βρίσκεται στον πυρήνα ενός από τους κεντρικούς γαλαξίες του σμήνους. Τα γαλαξιακά σμήνη αποτελούνται από χιλιάδες γαλαξίες, τεράστιες ποσότητες σκοτεινής ύλης και καυτά νέφη αερίων και είναι οι μεγαλύτερες δομές στο Σύμπαν που διατηρούν την συνοχή τους χάρη στην αμοιβαία βαρυτική έλξη μεταξύ όλων γαλαξιών που εμπεριέχουν.

Παρόλο που οι μαύρες τρύπες, έλκουν με την τεράστια βαρυτική τους έλξη την ύλη που τις περιβάλλει προς το εσωτερικό τους, συχνά εκτινάσσουν τεράστιες ποσότητες ύλης και ενέργειας προς το Διάστημα, εστιασμένες σε δύο πίδακες, οι οποίοι «σαρώνουν» την ύλη που τις περιβάλει.

Αξίζει να σημειωθεί εδώ ότι οι πρώτες ενδείξεις για μία κολοσσιαία έκρηξη στο γαλαξιακό σμήνος του Οφιούχου είχαν εμφανιστεί ήδη από το 2016, όταν ο αστρονόμος Norbert Werner παρατήρησε σε εικόνα του διαστημικού τηλεσκοπίου Chandra και κάτι που έμοιαζε με το τμήμα του τοιχώματος  μίας τεράστιας κοιλότητας. Ο Werner και οι συνάδελφοί του, μάλιστα, πιθανολόγησαν αρχικά ότι αυτό που έβλεπαν ήταν όντως το τοίχωμα μίας γιγάντιας κοιλότητας στο υπέρθερμο πλάσμα που περιβάλει την μαύρη τρύπα, η οποία δημιουργήθηκε από τους πίδακες ύλης και ενέργειας που εκτοξεύθηκαν. Στην συνέχεια, ωστόσο, απέρριψαν αυτή την πιθανότητα, εν μέρει εξαιτίας των τεράστιων ποσοτήτων ενέργειας που απαιτούνταν προκειμένου να σχηματιστεί μία κοιλότητα τέτοιου μεγέθους.

Η τελευταία, ωστόσο μελέτη της Giacintucci και των συναδέλφων της, που δημοσιεύθηκε στις 27 Φεβρουαρίου στο επιστημονικό περιοδικό Astrophysical Journal, επιβεβαιώνει ότι η τεράστια έκρηξη όντως έγινε. Ήταν, μάλιστα, τόσο ισχυρή, ώστε απελευθέρωσε εκατοντάδες χιλιάδες φορές περισσότερη ενέργεια απ’ αυτήν που συνήθως απελευθερώνεται στα γαλαξιακά σμήνη, ενώ η κοιλότητα που σχηματίστηκε χωράει στο εσωτερικό της 15 γαλαξίες στο μέγεθος του Γαλαξία μας. Η βαθύτερη, όμως, αιτία για αυτό το ακραία ενεργητικό φαινόμενο παραμένει άγνωστη.

Πηγές:

https://www.nasa.gov/mission_pages/chandra/news/record-breaking-explosion-by-black-hole-spotted.html

https://www.forbes.com/sites/jamiecartereurope/2020/02/28/biggest-explosion-in-the-universe-since-the-big-bang-found-by-astronomers/#7746a6c97079

φωτογραφία: X-ray: Chandra: NASA/CXC/NRL/S. Giacintucci, et al., XMM: ESA/XMM; Radio: NCRA/TIFR/GMRT; Infrared: 2MASS/UMass/IPAC-Caltech/NASA/NSF

π