Στην προσπάθεια των αστρονόμων να μετρήσουν τις αποστάσεις των απόμακρων ουράνιων αντικειμένων χρησιμοποιούνται διάφορες μέθοδοι, μεταξύ των οποίων και η μέθοδος μιας ιδιαίτερης κατηγορίας άστρων που ονομάζονται Κηφίδες. Τα μεγαλύτερα και λαμπρότερα από τα άστρα αυτά, πάλλονται αργά,  ενώ τα μικρότερα και αμυδρότερα πάλλονται γρήγορα. Η παλμική τους κίνηση είναι μια ρυθμική διαστολή και συστολή των ασυνήθιστων αυτών άστρων, κάτι σαν τον χτύπο μιας πελώριας καρδιάς. Έχουμε δηλαδή ένα είδος άστρων, που κρατάει ταμπέλες διαφημίζοντας την λαμπρότητά τους. Όταν η φαινομενική λαμπρότητα ενός Κηφίδη συγκριθεί μ’ αυτήν που αναφέρει η ταμπέλα του, η απόστασή του μπορεί να υπολογιστεί εύκολα, όπως περίπου κάνουμε κι εμείς ασυνείδητα όταν βλέπουμε τα φώτα των επερχόμενων αυτοκινήτων. Οι μεταβλητοί Κηφίδες δηλαδή είναι σαν φάροι μέσα στο χάος του Διαστήματος.

Όταν όμως αναφερόμαστε σε αποστάσεις δισεκατομμυρίων ετών φωτός τότε η μέθοδος αυτή δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί γιατί είναι αδύνατον να διακρίνουμε τους Κηφίδες σε τόσο μεγάλες αποστάσεις. Σ’ αυτές λοιπόν τις περιπτώσεις χρησιμοποιούμε την φαινόμενη φωτεινότητα που έχουν οι αστρικές εκρήξεις που ονομάζονται «σουπερνόβα Ια», γιατί όταν ένα άστρο εκραγεί με μια τέτοιου είδους έκρηξη η ενέργεια που εκλύει είναι πάντα η ίδια, οπότε και η λαμπρότητα με την οποία εμφανίζεται εξαρτάται από την απόστασή τους. Με τα υπερσύγχρονα όργανα των αστεροσκοπείων μας είμαστε σήμερα σε θέση να μετρήσουμε επακριβώς την φωτεινότητα με την οποία εμφανίζονται οι αστρικές αυτές εκρήξεις, οπότε είναι πολύ εύκολο να υπολογίσουμε έτσι και την απόστασή του άστρου το οποίο εξερράγη, αφού όσο πιο αμυδρή φαίνεται μια έκρηξη τόσο πιο μακριά βρίσκεται.

Γι’ αυτό είναι ιδιαίτερα χρήσιμο να έχουμε τέτοιου είδους εκρήξεις όσο το δυνατόν πλησιέστερα σε μας για να συγκρίνουμε την λαμπρότητά τους με την απόστασή του γαλαξία στον οποίο βρίσκονται και την οποία έχουμε υπολογίσει με την μέθοδο των Κηφίδων. Τέτοιου είδους αστρικές εκρήξεις συμβαίνουν κάθε μερικά δευτερόλεπτα στο Σύμπαν και μια απ’ αυτές εμφανίστηκε τον Νοέμβριο του 1994 (SN 1994ae) στον γαλαξία NGC 3370 όταν έλαμψε με μεγαλύτερη ένταση απ’ ότι όλα τα δισεκατομμύρια άστρα του μητρικού του γαλαξία. Το Διαστημικό Τηλεσκόπιο «Χαμπλ» χρησιμοποιήθηκε λοιπόν τότε για τον υπολογισμό της απόστασης του γαλαξία με την μέθοδο των Κηφίδων και μας απεκάλυψε  ότι ο γαλαξίας NGC 3370 βρίσκεται σε απόσταση 98 εκατομμυρίων ετών φωτός. Έτσι, γνωρίζοντας την απόσταση και προσδιορίζοντας την ένταση της λαμπρότητας της SN 1994ae το μέτρο σύγκρισης που χρειαζόμαστε για τις μεγαλύτερες αποστάσεις των δισεκατομμυρίων ετών φωτός έχει γίνει πλέον πολύ πιο αξιόπιστο.

[NASA]

π