Μια φωτογραφία που προέρχεται από το μεγαλύτερο επίγειο τηλεσκόπιο που βρίσκεται στο Ευρωπαϊκό Νότιο Αστεροσκοπείο, στη Χιλή, μας δείχνει ένα πλανητικό σύστημα σαν το δικό μας στη φάση των αρχικών σταδίων της γέννησής του στα ακραία όρια μιας περιοχής αστρογένεσης που είναι γνωστή με την ονομασία «Ρο Οφιούχου», σε απόσταση 500 ετών φωτός από τη Γη.

Το εσωτερικό τέτοιων νεφελωμάτων αποτελείται κυρίως από ιονισμένα χημικά στοιχεία, από άτομα δηλαδή που έχουν χάσει ένα ή περισσότερα από τα ηλεκτρόνιά τους. Στα μοριακά αυτά διαστημικά σύννεφα το ιονισμένο υδρογόνο κάτω από την πίεση της βαρύτητας του συγκεντρώνεται όλο και πιο πολύ προς το κέντρο δημιουργώντας έτσι τον βασικό πυρήνα ενός αστρικού εμβρύου. Στις περιοχές αυτές τα διάφορα πρωτοάστρα σχηματίζουν ορισμένα σφαιρίδια υλικών που ονομάζονται «Σφαιρίδια Μποκ», από τον αμερικανο-ολλανδό αστρονόμο Μπαρτ Μποκ που ήταν ο πρώτος που τα παρατήρησε το 1947. Τα σφαιρίδια αυτά έχουν τεράστια έκταση, και λόγω της συγκέντρωσης περισσότερων υλικών στο κέντρο τους αυξάνεται όλο και περισσότερο η πυκνότητά τους.

Σ’ ένα δεύτερο στάδιο ο πυρήνας των υλικών καταρρέει σχηματίζοντας ένα πρωτοάστρο και έναν δίσκο υλικών γύρω του. Έτσι η συστολή των υλικών θα συνεχιστεί μ’ έναν συνεχώς αυξανόμενο ρυθμό. Στο τρίτο στάδιο έχουμε την απαρχή των πρώτων θερμοπυρηνικών αντιδράσεων και τη δημιουργία ενέργειας που τροφοδοτεί την εκπομπή «αστρικών ανέμων» και την δημιουργία δύο πιδάκων υλικών που εκτοξεύονται από τους πόλους περιστροφής του πρωτοάστρου. Τέλος ο αστρικός άνεμος γενικεύεται προς όλες τις κατευθύνσεις απομακρύνοντας σιγά-σιγά τα υπολείμματα του νεφελώματος από το οποίο γεννήθηκε το άστρο. Με τις συνεχιζόμενες αυτές παρατηρήσεις οι γνώσεις μας για την διαδικασία γέννησης των άστρων έχει πολλαπλασιαστεί και σήμερα μπορούμε να πούμε με αρκετή βεβαιότητα ότι γνωρίζουμε σαφώς τη συμβαίνει στο εσωτερικό των νεφελωμάτων που γεννιόνται τα άστρα.

[HST-NASA]

π