π
Ο φακοειδής γαλαξίας NGC 3489
του Αλέξη Δεληβοριά, Διδάκτορα Φυσικής

Περίπου 30 εκατ. έτη φωτός μακριά, στον αστερισμό του Λέοντα, ο φακοειδής γαλαξίας NGC 3489 είναι ένα είδος γαλαξία με χαρακτηριστικά τόσο των σπειροειδών, όσο και των ελλειπτικών γαλαξιών. Όπως ακριβώς και οι σπειροειδείς, οι φακοειδείς γαλαξίες διαθέτουν ένα κεντρικό «εξόγκωμα» που εμπεριέχει πολλά άστρα, «στριμωγμένα» το ένα δίπλα στο άλλο, το οποίο περιβάλλεται από έναν λεπτό δίσκο άστρων, αερίων και σκόνης, χωρίς ωστόσο να διαθέτουν τους σπειροειδείς βραχίονες των πρώτων. Επιπλέον, όπως ακριβώς και οι ελλειπτικοί γαλαξίες, οι φακοειδείς γαλαξίες εμπεριέχουν κατά κανόνα άστρα μεγάλης ηλικίας, ενώ τα επεισόδια αστρογένεσης στο εσωτερικό τους είναι ελάχιστα.
Ο γαλαξίας NGC 3489 διαθέτει στο εσωτερικό του έναν ενεργό γαλαξιακό πυρήνα (AGN, Active Galactic Nucleus), ο οποίος εκλύει μεγάλες ποσότητες ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας, καθώς η γιγάντια μαύρη τρύπα στο κέντρο του «τρέφεται» με τα υλικά που την περιβάλλουν. Ειδικότερα, ο γαλαξίας αυτός είναι ένας γαλαξίας τύπου Seyfert, με άλλα λόγια ένα είδος AGN, η ακτινοβολία του οποίου δεν επαρκεί ώστε να «επισκιάσει» την ακτινοβολία ολόκληρου του γαλαξία. Άλλα AGN, αντιθέτως, είναι τόσο ενεργά, και η ακτινοβολία που εκλύουν τόσο ισχυρή, ώστε πρακτικά είναι αδύνατον να διακρίνουμε τον γαλαξία που τα φιλοξενεί.
Credit: NASA, ESA, P. Erwin (Max-Planck-Institut fur extraterrestrische Physik), L. Ho (Peking University), and S. Kaviraj (University of Hertfordshire); Processing: Gladys Kober (NASA/Catholic University of America)
π