Σε αυτή την εικόνα, που ελήφθη από το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble, διακρίνεται ο γαλαξίας NGC 1015, ο οποίος βρίσκεται σχεδόν 120 εκατ. έτη φωτός μακριά, στον αστερισμό του Κήτους. Πρόκειται για έναν ραβδωτό σπειροειδή γαλαξία, του οποίου ο πυρήνας «τέμνεται» από μία «ράβδο» αερίων, σκόνης και άστρων, ενώ οι σπείρες του εκτείνονται από τον αχνό κίτρινο δακτύλιο που την περιβάλλει. Οι επιστήμονες θεωρούν ότι οι γιγάντιες μαύρες τρύπες που βρίσκονται στο κέντρο των γαλαξιών αυτού του τύπου τροφοδοτούνται με αέρια και σκόνη από τις εξωτερικές τους σπείρες, διαμέσου της κεντρικής «ράβδου» που διασχίζει τον πυρήνα τους. Με αυτόν τον τρόπο δίνεται το έναυσμα για την γέννηση νέων άστρων, που με την σειρά τους διευρύνουν όλο και πιο πολύ το κεντρικό «εξόγκωμα» που περιβάλλει τους πυρήνες τους.

Το 2009, μάλιστα, παρατηρήθηκε στον γαλαξία NGC 1015 μία έκρηξη σουπερνόβα τύπου Ia, η οποία αντιστοιχεί σε μία από τις φωτεινές κουκκίδες που διακρίνονται στην επάνω δεξιά γωνία του γαλαξιακού κέντρου. Αυτού του είδους οι εκρήξεις σουπερνόβα προκαλούνται από λευκούς νάνους, οι οποίοι ανήκουν σε διπλά αστρικά συστήματα. Καθώς, δηλαδή, ο λευκός νάνος έλκει διαρκώς ύλη από τις εξωτερικές στιβάδες του άστρου-συνοδού του, η μάζα του αυξάνει διαρκώς, ώσπου εντέλει υπερβαίνει το επονομαζόμενο όριο Chandrasekhar. Ο λευκός νάνος, τότε, εκρήγνυται με απίστευτη βιαιότητα και καταστρέφεται ολοσχερώς σε μία έκρηξη σουπερνόβα. Δεδομένου ότι όλες οι εκρήξεις σουπερνόβα τύπου Ia έχουν την ίδια φωτεινότητα, εάν μετρήσουμε την φαινομενική τους φωτεινότητα, δηλαδή το πόσο φωτεινές φαίνονται στην απόσταση στην οποία βρίσκονται, μάς προσφέρουν ένα μοναδικό «εργαλείο» για τον υπολογισμό αστρονομικών αποστάσεων.

Credit:ESA/Hubble & NASA, A. Riess (STScl/JHU)

π