Στη διάρκεια του καλοκαιριού όλοι μας λίγο-πολύ βρεθήκαμε (έστω και για λίγο) σε κάποια εξοχή. Από εκεί έξω, μακριά από την ρύπανση και τα φώτα των πόλεων, μπορέσαμε να απολαύσουμε καλύτερα τα άστρα και τους αστερισμούς. Το ίδιο συμβαίνει και με τα λαμπρότερα άστρα που έχουν την δική τους ιδιαίτερη ονομασία. Το 1603 ο Γιοχάνες Μπάγιερ (1572-1625) έφτιαξε έναν χάρτη του ουρανού, την «Ουρανομετρία», που περιλάμβανε 1.277 άστρα και πρότεινε τα λαμπρότερα άστρα κάθε αστερισμού να πάρουν την ονομασία των γραμμάτων της Ελληνικής αλφαβήτου.

Με βάση αυτό το σύστημα το λαμπρότερο άστρο κάθε αστερισμού ονομάζεται άλφα, το αμέσως επόμενο βήτα και ούτω καθεξής μέχρι να τελειώσουν και τα 24 γράμματα της ελληνικής αλφαβήτου. Έτσι το λαμπρότερο άστρο στον αστερισμό του Ταύρου ονομάζεται άλφα Ταύρου, ενώ το δεύτερο λαμπρότερο άστρο στον αστερισμό της Παρθένου ονομάζεται βήτα Παρθένου, κλπ. Στην αρχική εκείνη κατάταξη αυτό ήταν αρκετό, για τις σημερινές μας όμως ανάγκες δεν είναι. Έτσι από την Αναγέννηση ακόμη, μετά από τα 24 γράμματα της ελληνικής αλφαβήτου οι ονομασίες των άστρων προσδιορίζονταν με τα γράμματα του Λατινικού αλφαβήτου.

Μερικές δεκάδες μόνον άστρα, τα πιο λαμπρά στον ουρανό, έχουν κρατήσει ακόμα κάποιο ιδιαίτερο όνομα που βασίζεται είτε στην αρχαία ελληνική ονομασία του, είτε στην ονομασία που του έδωσαν οι Άραβες πριν από δέκα περίπου αιώνες. Έτσι ο άλφα του Ταύρου, για παράδειγμα, ονομάζεται και Λαμπαδίας (Ελληνικά) ή Αλντεμπαράν (Αραβικά), ο άλφα Ωρίωνος ονομάζεται Μπετελγκέζ (Αραβικά) και ο άλφα Σκορπιού ονομάζεται Αντάρης (Ελληνικά) κλπ. Φυσικά τα γράμματα των δύο αυτών αλφαβήτων δεν είναι αρκετά για να ονοματιστούν όλα τα άστρα που έχουμε ανακαλύψει. Γι’ αυτό σήμερα τα διάφορα αμυδρά άστρα προσδιορίζονται με τον αριθμό του αστρικού καταλόγου στον οποίο έχουν καταγραφεί και τον οποίο εγκρίνει κάθε φορά η Διεθνής Αστρονομική Ένωση (IAU).

Τα τελευταία χρόνια όμως μερικοί επιτήδειοι κοροϊδεύουν τους αφελείς (κυρίως στην Αμερική) και με ένα χρηματικό ποσό τους διαβεβαιώνουν ότι μπορούν να δώσουν το όνομά τους ή το όνομα κάποιου αγαπημένου τους προσώπου σε κάποιο από τα πιο αμυδρά άστρα στον ουρανό. Τους στέλνουν μάλιστα κι ένα ωραίο «δίπλωμα» με τον χάρτη στον οποίο βρίσκεται το άστρο που «βαφτίστηκε» με το όνομά τους! Έτσι τα «θύματα» αυτής της απάτης επιδεικνύουν περήφανα την «βλακεία» τους, ενώ οι επιτήδειοι απατεώνες είναι κατά 50-100 δολάρια πλουσιότεροι. Το ίδιο άλλωστε συμβαίνει και με κάποιους άλλους που «πουλάνε» οικόπεδα στη Σελήνη και τον Άρη, αφού θύματα υπάρχουν, δυστυχώς, παντού!

[US Naval Observatory Library]

π