Αυτή η νέα εικόνα από το τηλεσκόπιο VST του Ευρωπαϊκού Νότιου Αστεροσκοπείου (ESO) στη Χιλή αποτυπώνει μία εκπληκτική συγκέντρωση γαλαξιών, γνωστή ως το γαλαξιακό σμήνος της Καμίνου, το κέντρο του οποίου βρίσκεται κάπου 65 εκατ. έτη φωτός μακριά, στην ευρύτερη περιοχή του ομώνυμου αστερισμού.

Οι γαλαξίες σπάνια εμφανίζονται απομονωμένοι μέσα στην απεραντοσύνη του Διαστήματος. Αντιθέτως, κάτω από την αμοιβαία τους βαρύτητα, σχηματίζουν ομάδες, σμήνη και υπερσμήνη γαλαξιών, τα οποία μπορεί να περιέχουν ακόμη και χιλιάδες γαλαξίες. Τα γαλαξιακά σμήνη, ειδικότερα, εμπεριέχουν συνήθως 100-1.000 γαλαξίες και έχουν διάμετρο 5-30 εκατ. έτη φωτός.

Το γαλαξιακό σμήνος της Καμίνου εμπεριέχει περίπου 60 μεγάλους γαλαξίες, καθώς και περίπου άλλους τόσους νάνους γαλαξίες. Στο κέντρο του σμήνους βρίσκεται ο γαλαξίας NGC 1399 (η ανώτερη από τις τρεις φωτεινές κουκκίδες που σχηματίζουν μια ευθεία στο αριστερό μέρος της εικόνας). Πρόκειται για ένα είδος γιγάντιου ελλειπτικού γαλαξία, ο οποίος απέκτησε την τεράστια μάζα που του αντιστοιχεί, αφομοιώνοντας πολλούς μικρότερους γαλαξίες, που παρασύρθηκαν από την βαρύτητα προς το κέντρο του σμήνους. Η γιγάντια μαύρη τρύπα που κρύβεται στον πυρήνα του γαλαξία NGC 1399 εμπεριέχει τη μάζα 510 εκατ. άστρων σαν τον Ήλιο.

Συχνά, ο λαμπρότερος γαλαξίας ενός σμήνους είναι αυτός που βρίσκεται στο κέντρο του. Στην περίπτωση, ωστόσο, του γαλαξιακού σμήνους της Καμίνου, ο λαμπρότερος γαλαξίας είναι ο NGC 1316, ο οποίος βρίσκεται στην άκρη του σμήνους, εκτός της περιοχής που καλύπτει η εικόνα. Γνωστός και ως Κάμινος Α, ο γιγάντιος αυτός φακοειδής ραδιογαλαξίας είναι μία από τις ισχυρότερες πηγές ραδιοκυμάτων στον ουρανό. Η ενέργεια που τροφοδοτεί αυτές τις ισχυρές εκπομπές ραδιοκυμάτων προέρχεται από μία κεντρική γιγάντια μαύρη τρύπα με μάζα περίπου 140 εκατ. φορές μεγαλύτερη από αυτήν του Ήλιου, η οποία εκτινάσσει από τους πόλους της δύο πίδακες σωματιδίων υψηλής ενέργειας.

Προς το κάτω και δεξιό τμήμα της εικόνας, τέλος, ξεχωρίζει ο ραβδωτός σπειροειδής γαλαξίας NGC 1365, ένας γαλαξίας τύπου Seyfert, ο λαμπρός πυρήνας του οποίου ενεργοποιείται από μία γιγάντια μαύρη τρύπα.

Credit: ESO. Acknowledgement: Aniello Grado and Luca Limatola

 

π