Σε αυτό το βίντεο βλέπουμε το πλανητικό νεφέλωμα της Έλικας σε διαφορετικά μήκη κύματος. Για παράδειγμα, το εγγύς υπέρυθρο αποκαλύπτει την ύπαρξη ψυχρότερου υλικού, σ’ αυτή την περίπτωση σύνθετα μόρια που βρίσκονται στις εξωτερικές στιβάδες του νεφελώματος. Στο ορατό, από την άλλη, βλέπουμε πώς λάμπουν τα θερμά αέρια, τα οποία φωτίζονται και θερμαίνονται από τον λευκό νάνο που βρίσκεται στο κέντρο του νεφελώματος.

Ανάλογα με την θερμοκρασία του, δηλαδή, κάθε ουράνιο αντικείμενο εκπέμπει ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία σε διαφορετικά μήκη κύματος, συχνά μάλιστα σε περισσότερα του ενός. Έτσι, λοιπόν, συνδυάζοντας παρατηρήσεις του ίδιου αντικειμένου από τηλεσκόπια που «βλέπουν» σε διαφορετικές περιοχές του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος, αποκτάμε μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα για την δομή, την σύνθεση και την συμπεριφορά του από ό,τι μπορεί να μας δώσει μία μόνο τέτοια περιοχή.

Υπενθυμίζουμε εδώ ότι τα πλανητικά νεφελώματα σχηματίζονται στα τελευταία στάδια της ζωής των άστρων που έχουν παραπλήσια μάζα με τον Ήλιο. Όταν, δηλαδή, το υδρογόνο στον πυρήνα ενός τέτοιου άστρου μετατραπεί σε ήλιο, οι εξωτερικές του στιβάδες διογκώνονται τρομακτικά και, καθώς η επιφανειακή του θερμοκρασία μειώνεται, το ορατό φως που εκπέμπει, μετατοπίζεται προς το κόκκινο. Στα τελευταία στάδια της ζωής του, δηλαδή, τα άστρο μετατρέπεται σε κόκκινο γίγαντα. Δεν παραμένει, όμως, σ’ αυτό το στάδιο για πολύ. Όταν το ήλιο στον πυρήνα του μετατραπεί σε άνθρακα και οξυγόνο, οι πυρηνικές αντιδράσεις θα σβήσουν για πάντα. Το άστρο, τότε, θα εκτινάξει τις εξωτερικές του στιβάδες στο Διάστημα, σχηματίζοντας ένα διαστελλόμενο νέφος αερίων και αποκαλύπτοντας τον υπέρθερμο πυρήνα του, που έχει συμπιεστεί σε έναν λευκό νάνο.

Credits

Optical: NASA, NOAO, ESA, the Hubble Helix Nebula Team, M. Meixner (STScI), and T.A. Rector (NRAO); Near-infrared: ESO, VISTA, J. Emerson. Acknowledgment: Cambridge Astronomical Survey Unit; Mid-far-infrared: NASA/JPL-Caltech, K. Su (Univ. of Arizona); Ultraviolet: NASANASA, JPL-Caltech.

π