Τα τελευταία χρόνια τα ολοένα και πιο ισχυρά επίγεια τηλεσκόπια, ο στόλος των διαστημικών τηλεσκοπίων και μια σειρά από τεχνικές παρατήρησης που έχουν αναπτυχθεί έχουν κάνει την ανακάλυψη εξωπλανητών… ρουτίνα. Όμως μια ανακάλυψη εξωπλανήτη που οι ειδικοί την χαρακτηρίζουν «μία στο εκατομμύριο» είναι αναμενόμενο να κερδίζει την προσοχή της επιστημονικής κοινότητας αλλά και του κοινού.

Με δημοσίευση τους στην επιθεώρηση «The Astronomical Journal» ερευνητές του Πανεπιστημίου Canterbury στην Νέα Ζηλανδία παρουσιάζουν την ανακάλυψη ενός εξωπλανήτη που περίπου 25.000 έτη φωτός μακριά και είναι από τους πιο μακρινούς εξωπλανήτες που έχουν ανακαλυφθεί μέχρι στιγμής.

O εξωπλανήτης έλαβε την κωδική ονομασία OGLE-2018-BLG-0677Lb και βρίσκεται προς το κέντρο του Γαλαξία μας, πολύ κοντά ή ίσως και μέσα στο κεντρικό εξόγκωμα που περιβάλει τον πυρήνα του, όπου υπάρχει πολύ πυκνή συγκέντρωση άστρων. Ο εξωπλανήτης αυτός εντοπίστηκε με την μέθοδο του βαρυτικού μικροφακού που βασίζεται σε μια θεμελιώδη πρόβλεψη της Γενικής Θεωρίας της Σχετικότητας που διατύπωσε ο Αϊνστάιν, σύμφωνα με την οποία το φως εκτρέπεται από την αρχική του πορεία, όταν διέρχεται δίπλα από μία μεγάλη συσσώρευση μάζας.  

Όταν ένα άστρο διέρχεται μπροστά από κάποιο άλλο (όπως τα βλέπουμε από την Γη), το φως από το πιο απομακρυσμένο άστρο καμπυλώνεται από το βαρυτικό του πλησιέστερου στην Γη άστρου, που λειτουργεί σαν ένας τεράστιος βαρυτικός φακός, ο οποίος «ενισχύει» τη φωτεινότητα του άστρου που κρύβεται πίσω του.

Εάν, μάλιστα, το πρώτο άστρο συνοδεύεται και από κάποιον εξωπλανήτη, ο εξωπλανήτης αυτός λειτουργεί ως ένας δευτερεύων φακός, προκαλώντας μια επί πλέον μικρή αύξηση της φωτεινότητας του δεύτερου άστρου. Η ανίχνευση αυτής της «επαυξημένης» φωτεινότητας αποκαλύπτει την ύπαρξη του εξωπλανήτη.

Η ανάλυση των σχετικών δεδομένων καταδεικνύει ότι η συγκεκριμένος εξωπλανήτης είναι βραχώδης και έχει μάζα σχεδόν 4 φορές μεγαλύτερη από αυτή της Γης, που σημαίνει ότι ανήκει στην κατηγορία της «Υπερ-Γαίας». Ο εξωπλανήτης αυτός περιφέρεται γύρω από ένα άστρο με μάζα μόλις το ένα δέκατο εκείνης του Ήλιου, τόσο μικρή δηλαδή που οι αστρονόμοι δεν είναι βέβαιοι εάν  για ένα εξαιρετικά μικρό άστρο ή για ένα καφέ νάνο. Οι καφέ νάνοι γεννιούνται όπως περίπου και τα άστρα, αλλά δεν κατόρθωσαν να συσσωρεύσουν πάνω τους την ελάχιστη μάζα που απαιτείται για την έναρξη των θερμοπυρηνικών αντιδράσεων σύντηξης που θα τα έκανε «πραγματικά» άστρα. Γι’ αυτό και ο καφέ νάνοι χαρακτηρίζονται συχνά ως «αποτυχημένα άστρα».

Ο πλανήτης αυτός συμπληρώνει μια περιφορά γύρω από το άστρο του σε 617 ημέρες, ενώ η απόστασή του από αυτό είναι παρόμοια περίπου με την απόσταση της Αφροδίτης από τον Ήλιο.

Η παρατήρηση του εξωπλανήτη αυτού έγινε από τα τηλεσκόπια των ανεξάρτητων μεταξύ τους OGLE και KMTNet.

ΛΕΖΑΝΤΑ: Καλλιτεχνική απεικόνιση μιας Υπερ-Γαίας. Credit: NASA

π