Μια ειδική εκδήλωση “γεμάτη” Μαθηματικά διοργανώνουν η Βιβλιοθήκη του Ιδρύματος Ευγενίδου και η Περιοδική Έκδοση Επικοινωνίας και Διαλόγου στα Μαθηματικά “το φ”, στο Αμφιθέατρο του Ιδρύματος Ευγενίδου (Λεωφ. Συγγρού 387, 175 64 Π. Φάληρο), τη Δευτέρα 23 Ιανουαρίου 2012 και ώρα 17:30.

Στην εκδήλωση με γενικό τίτλο «Γεωμετρία: Πυλώνας των Σύγχρονων Μαθηματικών και της Μαθηματικής Εκπαίδευσης του 21ου αιώνα», ο Δημήτρης Χριστοδούλου (Καθηγητής Μαθηματικών και Φυσικής του Πολυτεχνείου της Ζυρίχης) και ο Αντώνης Μελάς (Καθηγητής Τμήματος Μαθηματικών ΕΚΠΑ), μιλούν και αμέσως μετά συνδιαλέγονται με το κοινό. Τον συντονισμό της εκδήλωσης θα κάνει ο Γιώργος Ευαγγελόπουλος (Δικηγόρος - Πολιτικός Επιστήμονας, Επιστημονικός Σύμβουλος της Προεδρίας της Δημοκρατίας).

Η εκδήλωση απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς και φοιτητές από τον χώρο των Μαθηματικών, αλλά και σε όλους εκείνους που αγαπούν τα Μαθηματικά και σκοπό έχει να συμβάλει στον γενικότερο προβληματισμό γύρω από τη σημασία που συνεχίζει να έχει η Γεωμετρία στα σύγχρονα Μαθηματικά και τη Μαθηματική Εκπαίδευση, ειδικά τη σημερινή περίοδο που τα αναλυτικά σχολικά προγράμματα για τα Μαθηματικά βρίσκονται υπό αναμόρφωση.

Το θέμα της ομιλίας του Δημήτρη Χριστοδούλου θα είναι «Η Θεωρία των Εστιακών Καμπυλών του Απολλωνίου και τα Σύγχρονα Μαθηματικά», όπου «θα περιγραφεί και θα εξηγηθεί κατά ποιο τρόπο η συγκεκριμένη θεωρία αποτελεί αρχέτυπο για σημαντικούς τομείς των σύγχρονων Μαθηματικών, όπως η θεωρία των ελλειπτικών καμπυλών, (η οποία έδωσε και την απόδειξη του τελευταίου θεωρήματος του Fermat), το θεώρημα της μη πληρότητας του χωροχρόνου του Penrose, και η θεωρία των κυμάτων κρούσεως στα συμπιεστά ρευστά. Στόχος της διάλεξης θα είναι να καταστήσει προφανή τη σημασία που συνεχίζει να έχει η Γεωμετρία».

Το θέμα της ομιλίας του Αντώνη Μελά θα είναι «Η Σημασία και ο Ρόλος της Γεωμετρίας στην Ανάπτυξη της Μαθηματικής Σκέψης». Η ομιλία θα περιστραφεί γύρω από σκέψεις του ίδιου και του Δημήτρη Χριστοδούλου, όπως αυτές εκφράζονται σε μια αναφορά τους: «Μας φαίνεται αδιανόητο να υποβαθμιστεί η διδασκαλία της Γεωμετρίας. Μέχρι πριν έναν αιώνα ο μαθηματικός καλούνταν γεωμέτρης.

Μετά από μια μεταβατική περίοδο, τις τελευταίες δεκαετίες η Γεωμετρία έχει επανέλθει στην κεντρική και δεσπόζουσα θέση της στα Μαθηματικά, πράγμα που ίσως αγνοούν όσοι δεν έχουν παρακολουθήσει τις εξελίξεις των τελευταίων δεκαετιών, τόσο στην εκπαίδευση όσο και στον χώρο γενικά των θετικών επιστημών, όπου η Γεωμετρία είναι η κύρια περιοχή όπου συναντώνται τα Μαθηματικά με την Φυσική».

Η είσοδος στην εκδήλωση είναι ελεύθερη, απαραίτητη είναι όμως η δήλωση συμμετοχής – και μέχρι εξαντλήσεως των θέσεων – στα τηλέφωνα της Βιβλιοθήκης του Ιδρύματος Ευγενίδου 210 94.69.631-32, τις ημέρες και ώρες λειτουργίας της (Δευτέρα έως Πέμπτη: 8:30-20:00, Παρασκευή και Σάββατο: 8:30-15:30).

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ

17:30 Προσέλευση - Καλωσόρισμα
Χαρά Μπρίντεζη, Υπεύθυνη Βιβλιοθήκης Ιδρύματος Ευγενίδου
Βασίλης Βισκαδουράκης, Μαθηματικός-Υπεύθυνος Έκδοσης του «φ»

17:45 Γιώργος Ευαγγελόπουλος, Δικηγόρος - Πολιτικός Επιστήμονας, Επιστημονικός Σύμβουλος της Προεδρίας της Δημοκρατίας
«Εισαγωγή, παρουσίαση ομιλητών»

18:00 Δημήτρης Χριστοδούλου Καθηγητής Μαθηματικών και Φυσικής του Πολυτεχνείου της Ζυρίχης (ETH)
«Η Θεωρία των Εστιακών Καμπυλών του Απολλωνίου και τα Σύγχρονα Μαθηματικά»

18:45 Διάλειμμα

19:00 Αντώνης Μελάς Καθηγητής Τμήματος Μαθηματικών ΕΚΠΑ
«Η Σημασία και ο Ρόλος της Γεωμετρίας στην Ανάπτυξη της Μαθηματικής Σκέψης»

19:45 Συζήτηση του κοινού με τους ομιλητές

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ

Καθηγητής Μαθηματικών και Φυσικής Πολυτεχνείου Ζυρίχης (ETH).

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1951 σε μια μεσοοαστική οικογένεια.

Ο πατέρας του είχε γεννηθεί στην Αλεξάνδρεια από Έλληνες γονείς απ’ την Κύπρο που μετανάστευσαν στην Αίγυπτο. Η μητέρα του στην Αθήνα από οικογένεια προσφύγων της Μικράς Ασίας.

Κανείς απ’ τους γονείς του δεν είχε ανώτερη εκπαίδευση, αλλά ο πατέρας του τον ενέπνευσε κατά την παιδική του ηλικία, με ιστορίες από το μακρινό παρελθόν, με την εξέχουσα συμβολή της αρχαίας Ελλάδας στον ανθρώπινο πολιτισμό.

Ένα πρόβλημα στην Ευκλείδεια Γεωμετρία απετέλεσε το σπινθήρα το καλοκαίρι του 1966, που πυροδότησε το ενδιαφέρον του για τα Μαθηματικά και τη Θεωρητική Φυσική.

Η περίπτωσή του κέντρισε την προσοχή του Αχιλλέα Παπαπέτρου, ενός Έλληνα φυσικού στο Ινστιτούτο Henri Poincare (IHP), ο οποίος επικοινώνησε με τον καθηγητή Φυσικής του Princeton, John Wheeler, που βρισκόταν σε άδεια στο Παρίσι εκείνη την περίοδο. Έτσι, στις αρχές του 1968 πήγε στο Παρίσι και εξετάστηκε απ’ αυτούς με αποτέλεσμα να γίνει δεκτός σαν φοιτητής στο τμήμα Φυσικής του Princeton το φθινόπωρο του 1968.

Μία αποφασιστική στροφή στην καριέρα του ήρθε το 1977, την περίοδο που ήταν μεταδιδακτορικός υπότροφος στο Ινστιτούτο Max Planck για την Αστροφυσική, στο Μόναχο. Εκεί, ο Jurgen Ehlers, ο επικεφαλής της ομάδας στην οποία εργαζόταν ο Δημήτρης Χριστοδούλου, παρόλο που ο ίδιος ήταν φυσικός, διαπίστωσε ότι ο Δ.Χ είχε ταλέντο στα Μαθηματικά και του έδωσε απεριόριστη άδεια μετ’ αποδοχών για να σπουδάσει Μαθηματικά στο Παρίσι υπό την καθοδήγηση της Yvonne Choquet - Bruhat.

Έτσι βρήκε επιτέλους την πραγματική του κλίση, και την περίοδο 1977-1981 σπούδασε Μαθηματική Ανάλυση στη Γαλλική Σχολή.

Το 1981 επέστρεψε στις Η.Π.Α. και ένας από τους πρώτους επιστήμονες που γνώρισε ήταν ο διάσημος Κινέζος μαθηματικός Shing – Tung Yau. Συνδέθηκε στενά μαζί του για μία περίοδο πέντε ετών, μία σχέση που έπαιξε αποφασιστικό ρόλο στη μαθηματική ανέλιξη του Δημήτρη Χριστοδούλου. Από τον Yau έμαθε Γεωμετρία και πώς να συνδυάζει αποτελεσματικά Γεωμετρία με Ανάλυση σε αυτό που αποκαλείται σήμερα Γεωμετρική Ανάλυση, ένα πεδίο που ο Yau υπήρξε πρωτοπόρος. «Μπορώ να συνοψίσω, λέει ο Δημήτρης Χριστοδούλου την επιστημονική μου συνεισφορά έκτοτε, σαν την επέκταση της Γεωμετρικής Ανάλυσης από το αρχικό πεδίο των ελλειπτικών εξισώσεων στο πεδίο των υπερβολικών εξισώσεων».

Το πρώτο έργο γεωμετρικής ανάλυσης υπερβολικών εξισώσεων ήταν το έργο του Δημήτρη Χριστοδούλου με τον Sergiu Klainerman της καθολικής μη-γραμμικής ευστάθειας του επιπέδου χωροχρόνου της ειδικής σχετικότητας στο πλαίσιο της γενικής θεωρίας, καρπός εντατικής προσπάθειας των ετών 1984-1991.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες ο Δημήτρης Χριστοδούλου διετέλεσε καθηγητής Μαθηματικών στο Ινστιτούτο Courant του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης (1988-1992) και στο Πανεπιστήμιο Princeton (1992-2001)

Το 2001 επέστρεψε στην Ευρώπη καταλαμβάνοντας τη θέση του καθηγητή Μαθηματικών και Φυσικής στο Πολυτεχνείο της Ζυρίχης (ΕΤΗ ).

Τα έτη 2001-2008 , λέει ο Δημήτρης Χριστοδούλου «ήταν για μένα μία από τις πιο εντατικές πνευματικά περιόδους. Στράφηκα στη μελέτη σχηματισμού κυμάτων κρούσεως σε συμπιεστά ρευστά στην φυσική περίπτωση τριών χωρικών διαστάσεων. Εδώ ο σκοπός ήταν να διεξαγάγω την ανάλυση ως το ανώμαλο σύνορο.

Οι εξισώσεις του Euler της Μηχανικής Ρευστών έχουν συνάφεια με τις εξισώσεις του Einstein της Γενικής Σχετικότητας, διότι αμφότερες αποτελούν μη γραμμικά συστήματα υπερβολικού τύπου.

Ταυτόχρονα στράφηκα στην μελέτη σχηματισμού παγιδευμένων επιφανειών στην Γενική Σχετικότητα, στο κενό και χωρίς υποθέσεις συμμετρίας, δια μέσου της εστίασης εισερχομένων βαρυτικών κυμάτων. Η υπέρβαση των δυσκολιών ήρθε το 2004 και οι δύο εργασίες ολοκληρώθηκαν το 2006 και το 2008 αντίστοιχα. Στην περίπτωση της δεύτερης εργασίας, η υπέρβαση πήρε τη μορφή μιας νέας μεθόδου, η οποία εκμεταλλεύεται την υπόθεση ότι τα αρχικά δεδομένα περιέχουν μιαν ξαφνική αλλαγή και μας επιτρέπει να χειριστούμε προβλήματα που έμοιαζαν απρόσιτα.»

ΑΝΤΩΝΙΟΣ Δ. ΜΕΛΑΣ

Καθηγητής του Μαθηματικού Τμήματος της Σχολής Θετικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αθηνών

Γεννήθηκε το 1966 στην Αθήνα, όπου και ζει με την οικογένεια του (έγγαμος, πατέρας δύο παιδιών).

Έχει πάρει Πτυχίο (1988) από το Μαθηματικό τμήμα του Πανεπιστημίου Αθηνών (βαθμός 9,43).

Ως μαθητής Λυκείου διακρίθηκε σε Εθνικούς και Διεθνείς Μαθηματικούς Διαγωνισμούς:

α) Πρώτο βραβείο στον Πανελλήνιο Διαγωνισμό της Ελληνικής Μαθηματικής Εταιρίας για την Β' Λυκείου (1983).
β) Πρώτο βραβείο στον αντίστοιχο διαγωνισμό για την Γ' Λυκείου (1984).γ) Χρυσό μετάλλιο στην 1η Βαλκανική Μαθηματική Ολυμπιάδα (Αθήνα 1984).
δ) Αργυρό μετάλλιο στην 25η Διεθνή Μαθηματική Ολυμπιάδα (Πράγα 1984).

Το 2005, βραβεύθηκε με το Βραβείο Α. Πάλλα της Ακαδημίας Αθηνών για την εργασία του“The best constant for the centered Hardy Littlewood maximal inequality”

Έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στα Θεωρητικά Μαθηματικά στο California Institute of Technology (CALTECH) (1988-1989) και στην συνέχεια στο University of California, Los Angeles (UCLA) (1989-1992) απ’ όπου πήρε το Διδακτορικό του Δίπλωμα στα Θεωρητικά Μαθηματικά (Ιούνιος 1992) με επιβλέποντα τον Καθηγητή S.-Y. Cheng.

-Θέμα της Διδακτορικής διατριβής: ''SOME PROPERTIES OF EIGENFUNCTIONS AND EIGENVALUES OF THE LAPLACIAN'' (Μερικές ιδιότητες των ιδιοσυναρτήσεων και ιδιοτιμών της Λαπλασιανής).

Έχει υπάρξει Επίκουρος Καθηγητής (Szego) (1992-1994), στο Πανεπιστήμιο Stanford του San Francisco, σε άδεια Σεπ.1992-Ιουν.1993 όπου ήταν μεταδιδακτορικό μέλος του Institute for Advanced Study του Princeton.

Εκλέχθηκε: Επίκουρος Καθηγητής (Οκτ.1996), Αναπληρωτής Καθηγητής (Ιούλ.2002) και Καθηγητής (Ιουν.2004) του Μαθηματικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Έχει συμμετάσχει είτε ως μέλος, είτε ως Πρόεδρος σε πολλές Επιτροπές του Τμήματος Μαθηματικών, με τελευταία ως Διευθυντής του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών και Πρόεδρος της Συντονιστικής Επιτροπής του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών για τα έτη 2009-2012.

Έχει επιβλέψει πολλές Μεταπτυχιακές Διπλωματικές Εργασίες, και ήταν μέλος σε τριμελείς συμβουλευτικές επιτροπές για την εκπόνηση διδακτορικών, και επιβλέπων Καθηγητής σε μια διδακτορική διατριβή.

Έχει συμμετάσχει σε Επιστημονικά Συνέδρια, όπως στο Συνέδριο Γεωμετρίας της American Mathematical Society (Ιούλιος 1990) και το 12ο Πανελλήνιο Συνέδριο Μαθηματικής Ανάλυσης (μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής),(Μάιος 2008).

Έχει διατελέσει ως μέλος ή Επιστημονικός Υπεύθυνος πολλών Ερευνητικών Προγραμμάτων, όπως Επιστημονικός Υπεύθυνος στο ερευνητικό έργο «Αρμονική Ανάλυση-Θεωρία Κυματιδίων» της Επιτροπής Ερευνών του ΕΚΠΑ με κωδ. 70/4/7581 τα έτη 2005-2006.Επιστημονικός υπεύθυνος στο έργο 70/3/7925 του προγράμματος Πυθαγόρας ΙΙ με τίτλο «Προβλήματα Ασυμπτωτικής φύσης στην Αρμονική Ανάλυση και στην Κυρτή Γεωμετρική Ανάλυση» το 2005-2007.

β