Σε απόσταση 25 ετών φωτός από την Γη υπάρχει ο αστέρας Fomalhaut, που έχει περίπου διπλάσια μάζα και φωτεινότητα περίπου 17 φορές μεγαλύτερη από αυτή του μητρικού μας άστρου.

Το 2008 ερευνητική ομάδα με επικεφαλής τον ελληνικής καταγωγής αστρονόμο Πολ Κάλας μελετώντας δεδομένα του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το Fomalhaut δεν ήταν μόνο του αλλά υπήρχε εκεί ένας πλανήτης με μέγεθος κοντινό σε αυτό του Δία. Η ανακάλυψη του εξωπλανήτη ήταν μάλιστα η πρώτη που είχε κάνει το Hubble με απευθείας παρατήρηση γεγονός που ήταν επίσης πολύ σημαντικό. Η παρουσία του εξωπλανήτη επιβεβαιώθηκε με επόμενες παρατηρήσεις το 2012, αλλά τα τελευταία χρόνια το Hubble αδυνατούσε να τον εντοπίσει και έμοιαζε σαν να είχε… εξαφανιστεί.

Ερευνητική ομάδα με επικεφαλής τον András Gáspár του Αστεροσκοπείου Steward του Πανεπιστημίου της Αριζόνα προσφέρει μια λύση στο μυστήριο. Οι ερευνητές διαγράφουν τον πλανήτη από τον χάρτη του Σύμπαντος και κατ’ επέκταση ακυρώνουν την ανακάλυψη του. Οι ερευνητές με δημοσίευσή τους στην επιθεώρηση της Αμερικανικής Ακαδημίας Επιστημών (PNAS) υποστηρίζουν ότι ο πλανήτης αυτός δεν υπήρξε ποτέ και ότι στην πραγματικότητα αυτό που έβλεπε το Hubble ήταν τα συντρίμμια της σύγκρουσης δύο σωμάτων με διάμετρο περίπου 200 χλμ. το καθένα εξ αυτών. Πιθανώς τα σώματα αυτά να ανήκαν στην αποκαλούμενη κατηγορία των «πλανητίσκων» ή «πλανητοειδών», σώματα τα οποία ενώνονται για να σχηματίσουν ένα πλανήτη. Σύμφωνα με τους ερευνητές οι βαρυτικές αλληλεπιδράσεις δεν οδήγησαν στην ένωση των δύο σωμάτων αλλά στην βίαιη σύγκρουσή τους και αυτό που εντόπισε το Hubble ήταν τα προϊόντα αυτής της σύγκρουσης. Επισημαίνουν μάλιστα ότι οι παρατηρήσεις του Hubble όχι μόνο δεν είναι «άχρηστες» για τους επιστήμονες, άλλα μπορεί να αποδειχθούν το ίδιο ή και περισσότερο σημαντικές από την ανακάλυψη ενός εξωπλανήτη. Αυτό γιατί η επιστημονική κοινότητα δεν έχει στην διάθεση της δεδομένα από μία απευθείας παρατήρηση του συγκεκριμένου φαινομένου.

«Δεν έχουμε μέχρι σήμερα καταφέρει να έχουμε στην διάθεσή μας παρατηρήσεις μίας σύγκρουσης τέτοιου μεγέθους και γνωρίζουμε ότι τέτοιου είδους συγκρούσεις έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στον σχηματισμό του ηλιακού μας συστήματος. Η Γη και η Σελήνη αποτελούν προϊόντα μίας βίαιης σύγκρουσης, η οποία δεν κατέληξε στην καταστροφή των δύο σωμάτων που συγκρούστηκαν. Δεν θα είμασταν εδώ να μιλάμε για την σύγκρουση στο σύστημα του Fomalhaut αν δεν είχε υπάρξει μια τρομερή σύγκρουση στις αρχές σχηματισμού του ηλιακού μας συστήματος» αναφέρει ο Gáspár. Οι ερευνητές αναφέρουν ότι πιθανότατα η σύγκρουση συνέβη λίγο καιρό πριν στρέψει εκεί το βλέμμα του το Hubble, γεγονός επίσης σημαντικό, αφού τα δεδομένα που υπάρχουν θα αφορούν ένα «φρέσκο» φαινόμενο και θα μπορούν οι επιστήμονες να μελετήσουν την εξέλιξή του από την στιγμή που συνέβη μέχρι την στιγμή που τα συντρίμμια διασκορπίστηκαν ή διαλύθηκαν και δεν είναι πλέον ορατά από τα τηλεσκόπια.

ΛΕΖΑΝΤΑ: Καλλιτεχνική απεικόνιση της σύγκρουσης των δύο σωμάτων τα συντρίμμια της οποίας θεωρήθηκε ότι ήταν ένας εξωπλανήτης. Credit: NASA / ESA / Hubble / M. Kornmesser.

κετ