Η Επιτροπή Επιστημονικού Προγράμματος του ESA ενέκρινε την υλοποίηση της διαστημικής αποστολής Laser Interferometer Space Antenna (LISA), βασικός στόχος της οποίας θα είναι η πρώτη επιστημονική προσπάθεια ανίχνευσης και μελέτης βαρυτικών κυμάτων από το Διάστημα. Στην κοινοπραξία της αποστολής LISA συμμετέχουν 4 Ελληνικά Πανεπιστήμια, υπό τον συντονισμό του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, καθώς και το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών.

Σε γενικές γραμμές, το πρόγραμμα αυτό θα προσπαθήσει να ανιχνεύσει βαρυτικά κύματα, καταγράφοντας συστηματικά και με εκπληκτική ακρίβεια τις απειροελάχιστες μεταβολές στην απόσταση μεταξύ τριών πανομοιότυπων διαστημοσυσκευών, οι οποίες θα προκαλούνται από την έλευση βαρυτικών κυμάτων. Οι 3 αυτές διαστημοσυσκευές θα τοποθετηθούν σε τροχιά γύρω από τον Ήλιο, με τρόπο που να σχηματίζουν ένα ισόπλευρο τρίγωνο πλευράς 2,5 εκατ. km, και θα ανταλλάσσουν ακτίνες λέιζερ, δημιουργώντας ένα τεράστιο διαστημικό συμβολόμετρο, ικανό να ανιχνεύει βαρυτικά κύματα διαφορετικής συχνότητας από αυτά που ανιχνεύουμε σήμερα στην Γη με τους ανιχνευτές LIGO, VIRGO και KAGRA.  

Το LISA, μεταξύ άλλων, θα μπορεί να ανιχνεύει τα βαρυτικά κύματα που προκαλούνται από την σύγκρουση γαλαξιακών μαύρων τρυπών. Επιπλέον θα έχει την δυνατότητα να ανιχνεύσει αρχέγονα βαρυτικά κύματα, ανοίγοντας ένα νέο παράθυρο στην μελέτη του βρεφικού Σύμπαντος. Εντός του Γαλαξία μας, τέλος, το LISA θα μπορεί να ανιχνεύσει βαρυτικά κύματα προερχόμενα από υπέρπυκνα διπλά αστρικά συστήματα, αποτελούμενα από λευκούς νάνους ή/και αστέρες νετρονίων.

Οι εργασίες κατασκευής θα ξεκινήσουν τον Ιανουάριο του 2025, ενώ η εκτόξευση του LISA προγραμματίζεται για το 2037.

Πηγή: ESA - Capturing the ripples of spacetime: LISA gets go-ahead

Φωτογραφία: Καλλιτεχνική αναπαράσταση των τριών διαστημοσυσκευών της αποστολής LISA [Credit: University of Florida / Simon Barke (CC BY 4.0)].

π