Αν αντικρίζαμε τον Γαλαξία μας από την επιφάνεια ενός φανταστικού πλανήτη στα ακραία του όρια τότε ολάκερη η αστρική μας πολιτεία μέσα στην οποία βρίσκεται ο Ήλιος και οι πλανήτες του θα φαίνονταν σαν μια τεράστια σπειροειδής ρόδα αποτελούμενη από 200 δισεκατομμύρια άστρα.

Μέσα σ’ αυτή τη ζούγκλα ζούμε κι εμείς, σε απόσταση 27.000 ετών φωτός από το κέντρο του, αντικρίζοντας ένα μικρό μόνο μέρος του μεγαλείου και του μυστηρίου της.

Δεν είναι φυσικά δυνατόν να αποδοθεί με λόγια το θέαμα που παρουσιάζει σήμερα ο Γαλαξίας μας: δεκάδες δισεκατομμύρια άστρα, κίτρινα, κόκκινα, μπλε, διπλά και πολλαπλά, αστρικά σμήνη, νεφελώματα, σφαιρωτά σμήνη, αποτελούν μια τεράστια συγκέντρωση με υλικά 200 περίπου δισεκατομμυρίων άστρων σαν τον Ήλιο.

Αν θέλαμε να κάνουμε ένα ταξίδι μέσα στο Γαλαξία θα παρατηρούσαμε φαινόμενα που όσο και αν θεωρούνται σύντομα στον κοσμικό χρόνο, απαιτούν εκατομμύρια δικά μας χρόνια για να εξελιχθούν.

Τα μεμονωμένα άστρα σαν τον Ήλιο μας ανήκουν στη μειοψηφία, ενώ πολλά ακόμη άστρα ανήκουν στα αστρικά σμήνη που βρίσκονται διάσπαρτα σε ολάκερο το γαλαξιακό δίσκο. Φυσικά τα ανοιχτά σμήνη δεν διαρκούν για πάντα.

Καθώς στο διαστημικό τους περίπατο συναντούν διάφορα διαστρικά νεφελώματα και άλλα μεμονωμένα άστρα, οι βαρυτικές δυνάμεις που εφαρμόζονται πάνω τους τα κάνουν να διαλύονται σιγά-σιγά. Κάθε νέα αποχώρηση ελαττώνει τη βαρυτική συνοχή του σμήνους, κάνοντάς το ακόμη πιο επιρρεπές στις λιποταξίες, με τελικό αποτέλεσμα την ολοκληρωτική του διάλυση.

Πιο ηλικιωμένα ακόμη, αλλά πολύ πιο μεγάλα και πολύ πιο θεαματικά είναι τα επονομαζόμενα σφαιρωτά σμήνη, που καθένα τους περιλαμβάνει πάνω από 100.000 άστρα. Γι’ αυτό η βαρυτική τους δύναμη είναι αρκετά ισχυρή για να τα συγκρατεί μαζεμένα όλα μαζί επί δισεκατομμύρια χρόνια.

Σήμερα οι σπειροειδείς βραχίονες αποτελούν τα λίκνα του Γαλαξία. Σ’ αυτές τις περιοχές τα αραχνοΰφαντα νεφελώματα συγκεντρώνουν το περιεχόμενό τους φέρνοντας αντιμέτωπες τη βαρύτητα με τη θερμότητα, σ’ έναν αγώνα που όλο και γιγαντώνει και που μπορεί να διαρκέσει για εκατομμύρια χρόνια έως ότου αρχίσουν οι θερμοπυρηνικές αντιδράσεις ενός νέου άστρου.

π