Αύριο Τρίτη, 22 Σεπτεμβρίου 2020 στις 16:30 ο Ήλιος θα φτάσει στο επονομαζόμενο Φθινοπωρινό Ισημερινό σημείο της τροχιάς του και από την στιγμή εκείνη θα ξεκινήσει το φετινό Φθινόπωρο. Το τι συμβαίνει είναι το εξής:

Κάθε μέρα η Γη βρίσκεται σε διαφορετική θέση πάνω στην τροχιά της από αυτήν που βρισκόταν την προηγουμένη, και από κάθε νέα θέση εμείς πάνω στη Γη αντικρίζουμε τον Ήλιο από διαφορετική γωνία. Έτσι κάθε φορά που η Γη συμπληρώνει μία πλήρη περιφορά γύρω από τον Ήλιο, μας φαίνεται ότι ο Ήλιος ήταν αυτός που συμπλήρωσε έναν κύκλο γύρω από τη Γη, πάνω στην εκλειπτική. Η εκλειπτική δηλαδή δεν είναι τίποτε άλλο παρά η απεικόνιση, ή η προέκταση πάνω στην ουράνια σφαίρα, της γήινης τροχιάς γύρω από τον Ήλιο.

Αν παρατηρήσουμε την εκλειπτική και τη συγκρίνουμε με τον ουράνιο ισημερινό (την προέκταση δηλαδή του ισημερινού της Γης και την αποτύπωσή του πάνω στον ουράνιο θόλο) θα δούμε ότι οι δύο αυτοί κύκλοι δε συμπίπτουν, αλλά αντίθετα τέμνονται, σχηματίζοντας γωνία ίση με 23 μοίρες και 27 πρώτα λεπτά, λόγω της κλίσης που έχει ο άξονας της Γης σε σχέση με το επίπεδο που σχηματίζει η εκλειπτική. Η γωνία αυτή ονομάζεται «λόξωση της εκλειπτικής», και τα δύο αυτά σημεία στα οποία τέμνονται οι δύο κύκλοι ονομάζονται «ισημερινά σημεία».

Στο πρώτο σημείο ο ουράνιος ισημερινός τέμνει την εκλειπτική εκεί όπου ο Ήλιος βρίσκεται στις 20-21 Μαρτίου. Το σημείο αυτό ονομάζεται εαρινό ισημερινό σημείο, και από την ημέρα αυτή αρχίζει η Άνοιξη. Εκ διαμέτρου αντίθετα η τομή γίνεται όταν ο Ήλιος βρίσκεται στις 22-23 Σεπτεμβρίου. Το σημείο αυτό ονομάζεται φθινοπωρινό ισημερινό σημείο, και από την ημέρα αυτή αρχίζει το Φθινόπωρο.

Στο θέμα αυτό υπάρχει όμως μια παρανόηση που θα πρέπει να διευκρινιστεί. Πριν από μερικά χρόνια ορισμένοι φίλοι, κοιτάζοντας τα διάφορα επιτραπέζια ημερολόγια και την διάρκεια της ημέρας και της νύχτας, με ρώτησαν γιατί η ημέρα της ισημερίας δεν συμπίπτει με την ημέρα που έχουμε ίση ημέρα και ίση νύχτα στην Αθήνα όπως αναφέρεται στα ημερολόγιά τους με βάση την Ανατολή και τη Δύση του Ήλιου. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι στις ισημεριές υπολογίζουμε την θέση που βρίσκεται το γεωμετρικό κέντρο του Ήλιου, ενώ για την ανατολή υπολογίζουμε την στιγμή που το άνω άκρο του δίσκου του ήλιου γίνεται ορατό πάνω από τον ορίζοντα και όχι όταν το κέντρο του ήλιου είναι ορατό. Με την ίδια έννοια, η δύση αναφέρεται στη στιγμή που το άνω άκρο του Ήλιου, και όχι το κέντρο του, εξαφανίζεται κάτω από τον ορίζοντα.

Είτε έτσι, όμως, είτε αλλιώς, η ευχή παραμένει η ίδια: Καλό Φθινόπωρο, από αύριο στις 4:30 μμ.

π