Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA) έδωσε στη δημοσιότητα τα τελευταία δεδομένα της αποστολής Gaia, στα οποία περιλαμβάνονται πληροφορίες για δισεκατομμύρια άστρα του Γαλαξία μας, ένας κατάλογος χιλιάδων αντικειμένων στο Ηλιακό μας σύστημα, όπως αστεροειδείς και δορυφόροι, καθώς και δεδομένα για εκατομμύρια άλλους γαλαξίες και κβάζαρ στο Σύμπαν.

Βασικός στόχος του διαστημικού αστεροσκοπείου Gaia είναι να δημιουργήσει τον ακριβέστερο και πληρέστερο χάρτη του Γαλαξία μας, συμβάλλοντας έτσι στην προσπάθεια των αστρονόμων να διευρύνουν τις γνώσεις τους για τη δομή και την εξέλιξή του στην διάρκεια δισεκατομμυρίων ετών.

Το Gaia εκτοξεύθηκε τον Δεκέμβριο του 2013 με προορισμό το σημείο L-2, που βρίσκεται περίπου 1,5 εκατ. km μακριά από την Γη και σε κατεύθυνση αντιδιαμετρική απ’ τον Ήλιο, εκεί δηλαδή που βρίσκεται και το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb. Σε αντίθεση με το θρυλικό Hubble, το Gaia δεν φημίζεται για τις εντυπωσιακές εικόνες που λαμβάνει. Παρ’ όλα αυτά είναι ένα από τα πιο παραγωγικά αστρονομικά παρατηρητήρια, έχοντας οδηγήσει σε πάνω από 6.000 δημοσιευμένες εργασίες με περισσότερες από 150.000 αναφορές.

Η πρώτη δημοσίευση δεδομένων του Gaia έγινε το 2016, βασίστηκε σε παρατηρήσεις μόλις ενός έτους και περιείχε τις αποστάσεις και τις κινήσεις δύο εκατ. άστρων. Το 2018 δημοσιοποιήθηκαν δεδομένα που κάλυπταν την περίοδο μεταξύ Ιουλίου 2014 και Μαΐου 2016, στα οποία περιλαμβάνονταν μετρήσεις υψηλής ακρίβειας για σχεδόν 1,7 δισ. άστρα.

Η αρχική έκδοση του τρίτου συνόλου δεδομένων του Gaia δημοσιεύθηκε τον Δεκέμβριο του 2020 και περιείχε μετρήσεις υψηλής ακρίβειας για σχεδόν δύο δισ. άστρα, ενώ το τρίτο σύνολο δεδομένων, το οποίο περιλαμβάνει όλα όσα έχει παρατηρήσει μέχρι σήμερα το Gaia, δημοσιοποιήθηκε στις 13 Ιουνίου του 2022. Στα δεδομένα αυτά περιλαμβάνονται νέες πληροφορίες για την χημική σύνθεση, την θερμοκρασία, το χρώμα, την μάζα, την ηλικία και την σχετική ταχύτητα σχεδόν 2 δισ. άστρων, καθώς και πληροφορίες για 800.000 διπλά άστρα, 155.000 αστεροειδείς και εκατομμύρια γαλαξίες και κβάζαρ πέρα από τον Γαλαξία μας.

Η έκδοση αυτή αποτελείται από περίπου 10 terabytes συμπιεσμένων δεδομένων, γεγονός που την καθιστά ένα από τα πλουσιότερα σύνολα αστρονομικών δεδομένων που έχουν δημοσιευθεί ποτέ.

 Πηγή: Gaia releases most detailed maps of the Milky Way ever taken – Physics World

Φωτογραφία: Καλλιτεχνική αναπαράσταση του Gaia, καθώς συλλέγει δεδομένα για τον Γαλαξία

Credit: © Spacecraft: ESA/ATG medialab; Milky Way: ESA/Gaia/DPAC; CC BY-SA 3.0 IGO. Acknowledgement: A. Moitinho.

 

 

π