Ο Ήλιος είναι ένας κίτρινος νάνος, δηλαδή ένα κοινό και σχετικά συνηθισμένο άστρο του Γαλαξία, που δεν παύει ωστόσο να είναι το άστρο χωρίς το οποίο η ζωή στη Γη θα ήταν αδύνατη. Ο Ήλιος γεννήθηκε πριν από σχεδόν 5 δισ. χρόνια και θα συνεχίσει να συντήκει το υδρογόνο στον πυρήνα του σε ήλιο για περίπου άλλα τόσα. Όταν, όμως, το υδρογόνο του εξαντληθεί, θα μετατραπεί σε κόκκινο γίγαντα και εντέλει θα εκτινάξει τις εξωτερικές του στοιβάδες στο Διάστημα, αφήνοντας ως λείψανο τον υπέρθερμο πυρήνα του.

Οι κόκκινοι γίγαντες αποτελούν την εξέλιξη των άστρων που έχουν παραπλήσια μάζα με τον Ήλιο. Όταν το υδρογόνο στον πυρήνα ενός τέτοιου άστρου μετατραπεί πλήρως σε ήλιο, οι αντιδράσεις σύντηξης στο εσωτερικό του σταματούν και η θερμοκρασία του μειώνεται. Καθώς, όμως, η βαρύτητα υπερισχύει της εσωτερικής πίεσης, ο αστρικός πυρήνας συστέλλεται βαρυτικά, αυξάνοντας την θερμοκρασία του και δίνοντας έτσι το έναυσμα για την σύντηξη του υδρογόνου στην στοιβάδα που τον περιβάλλει. Η νέα αυτή εκροή ενέργειας αυξάνει τη φωτεινότητα του άστρου, ενώ διογκώνει ακόμη και 100 φορές την ακτίνα του, με αποτέλεσμα τη μείωση της επιφανειακής του θερμοκρασίας και κατά συνέπεια τη μετατόπιση του χρώματός του προς το κόκκινο: δηλαδή τη μετατροπή του άστρου σε έναν κόκκινο γίγαντα. Ανάλογα με την αρχική του μάζα, ο πυρήνας ενός κόκκινου γίγαντα θα συσταλεί ξανά και η θερμοκρασία του θα αυξηθεί για τελευταία φορά, επιτρέποντας την σύντηξη του ηλίου που εμπεριέχει σε άνθρακα και οξυγόνο.

Όταν, όμως, το ήλιο του αστρικού πυρήνα μετατραπεί πλήρως σε άνθρακα και οξυγόνο, οι θερμοπυρηνικές αντιδράσεις σύντηξης στο εσωτερικό του θα «σβήσουν» για πάντα, διότι η θερμοκρασία του δεν θα αυξηθεί ποτέ στο σημείο που θα επέτρεπε να συνεχιστούν με την σύντηξη του άνθρακα ή του οξυγόνου. Ο κόκκινος γίγαντας θα εκτινάξει τότε τις εξωτερικές του στοιβάδες στο Διάστημα, σχηματίζοντας ένα διαστελλόμενο νέφος αερίων που ονομάζεται πλανητικό νεφέλωμα και «αποκαλύπτοντας» τον υπέρθερμο πυρήνα του, που έχει συμπιεστεί σε έναν λευκό νάνο: ένα ουράνιο σώμα στο μέγεθος της Γης και με μάζα περίπου την μισή από αυτήν του Ήλιου.

 

Φωτογραφία: Αναπαράσταση του κύκλου της ζωής του Ήλιου

Credit: ESO/S. Steinhöfel

π