π
Όχι. Ο αστεροειδής 2020 EF δεν θα μας πέσει στο κεφάλι!
Άρθρο του Διονύση Π. Σιμόπουλου, Επίτιμου Διευθυντή Νέου Ψηφιακού Πλανηταρίου, Ιδρύματος Ευγενίδου
Ας το ξεκαθαρίσουμε από την αρχή: ο αστεροειδής 2020 EF που θα προσπεράσει την τροχιά της Γης στις 18 Μαρτίου ΔΕΝ πρόκειται να χτυπήσει τον πλανήτη μας και ΔΕΝ πρόκειται να εκραγεί στην ατμόσφαιρα όπως έγινε το 2013 στο Chelyabinsk της Σιβηρίας! Κι αυτό γιατί απλούστατα θα μας προσπεράσει σε απόσταση 6.000.000 χιλιομέτρων, δηλαδή πάνω από 16 φορές την απόσταση Γης-Σελήνης! Οπότε, για να το πούμε πιο λαϊκά, η όλη αυτή ιστορία που δημιουργήθηκε τις τελευταίες ημέρες είναι σαν αυτό που λέμε για το «αν η γιαγιά μας είχε ρόδες…»!
Ακόμη χειρότερη είναι μια άλλη παρόμοια «πληροφορία» η οποία αναφέρεται στον πραγματικά τεράστιο αστεροειδή 52768 (1998 OR2) που έχει διάμετρο 2-4 χιλιόμετρα ο οποίος θα προσπεράσει κι αυτός τη Γη μας στις 29 Απριλίου αλλά όπως και ο προηγούμενος θα μας προσπεράσει σε απόσταση πάνω από 6.000.000 χιλιόμετρα, δηλαδή πάνω από 16 φορές την απόσταση Γης-Σελήνης! Κι αυτού η τροχιά έχει υπολογιστεί με μεγάλη ακρίβεια μέχρι το έτος 2197 αφού ανακαλύφτηκε πριν από 22 χρόνια, στις 24 Ιουλίου 1998. Σημειώνεται ότι αυτός μας επισκέφτεται κάθε 32 χρόνια.
Είναι γνωστό επίσης ότι τα τελευταία 100 χρόνια έχουν καταγραφεί πτώσεις μετεωριτών πάνω σε 53 σπίτια, 8 αυτοκίνητα, 3 ζώα και 4 ανθρώπους! Γνωρίζουμε επίσης ότι το 1650 ένας μετεωρίτης χτύπησε το πόδι ενός Μιλανέζου μοναχού, ο οποίος τελικά πέθανε από την αιμορραγία. Το 1954 ένας μετεωρίτης 4 περίπου κιλών τραυμάτισε ελαφρά μία γυναίκα στην Αλαμπάμα των ΗΠΑ, ενώ στην Ινδία ένας άλλος μετεωρίτης έσπασε το χέρι ενός άντρα. Πιο πρόσφατα, το 1991, ένας μικρός μετεωρίτης 500 περίπου γραμμαρίων πέρασε «ξυστά» από το αυτί ενός 13χρονου στην Ινδιάνα των ΗΠΑ. Η πιθανότητα όμως να είστε εσείς ο επόμενος στόχος ενός εξωγήινου αντικειμένου είναι μία στα 150 τρισεκατομμύρια.
Στο παρελθόν πολύ μεγαλύτερα αντικείμενα έχουν αφήσει τα σημάδια των συγκρούσεών τους με τη μορφή κρατήρων, όχι μόνο πάνω στη Γη, αλλά και πάνω στην επιφάνεια της Σελήνης, των πλανητών και των δορυφόρων τους. Μια παρόμοια μάλιστα σύγκρουση θεωρείται ότι ήταν υπεύθυνη για την εξαφάνιση των δεινοσαύρων πριν από περίπου 66 εκατομμύρια χρόνια, όταν ένας αστεροειδής με μέγεθος 10 περίπου χιλιομέτρων συγκρούστηκε με τον πλανήτη μας καταστρέφοντας το 70% περίπου των ειδών ζωής που υπήρχαν τότε στη Γη. Αλλά κανένας από τους δυνητικά επικίνδυνους αστεροειδείς που βρίσκονται στη γειτονιά μας δεν πρόκειται να χτυπήσει τη Γη τα επόμενα 100 περίπου χρόνια.
Τα περισσότερα πάντως από τα φωτεινά αντικείμενα που βλέπουμε να διασχίζουν κατά καιρούς τον ουρανό και τα οποία ο λαός μας αποκαλεί «πεφταστέρια» δεν είναι παρά ακίνδυνα σωματίδια διαστημικής σκόνης που προέρχονται από τους κομήτες. Γιατί, κατά τη διέλευσή τους από τη Γη, οι κομήτες αφήνουν πίσω τους διάφορα μικρά σωματίδια, τα οποία είναι μαζεμένα μαζί σε ομάδες που τέμνουν πολλές φορές την τροχιά του πλανήτη μας. Έτσι, καθώς η Γη μας κινείται με ταχύτητα 108.000 χιλιομέτρων την ώρα, προσκρούει ακάθεκτη πάνω στο σύννεφο των σωματιδίων αυτών. Τα μικροσκοπικά αυτά σωματίδια, με βάρος ενός γραμμαρίου, χτυπάνε τα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιράς μας σε ύψος 100 περίπου χιλιομέτρων και αναφλέγονται. Η ανάφλεξη αυτή ιονίζει τα γύρω στρώματα της ατμόσφαιρας, σχηματίζοντας έτσι μία φωτεινή σφαίρα 2 έως 3 μέτρων, που κινείται με ταχύτητα 30 έως 60 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο.
Ο ρυθμός εισόδου των διαττόντων στην ατμόσφαιρα φτάνει σε ορισμένες περιόδους του χρόνου τα 40 με 70 αντικείμενα την ώρα. Σε εξαιρετικές όμως περιπτώσεις και ιδιαίτερα μετά από κάποια πρόσφατη διέλευση ενός κομήτη, ο ρυθμός αυτός μπορεί να ξεπεράσει ακόμη και τα 1.000 μετέωρα την ώρα. Μια τέτοια βροχή διαττόντων εμφανίζεται κάθε Αύγουστο, όταν 50 έως 60 διάττοντες την ώρα σχηματίζουν τη Βροχή των Περσείδων. Η βροχή αυτή ονομάζεται έτσι, επειδή τα μετέωρα αυτά φαίνεται ότι προέρχονται από την κατεύθυνση του αστερισμού του Περσέα και οφείλονται στα σωματίδια που αφήνει πίσω του ο κομήτης Σουίφτ-Τατλ. Ο κομήτης αυτός συμπληρώνει μία πλήρη τροχιά κάθε 130 περίπου χρόνια, ενώ η τελευταία του επίσκεψη στην περιοχή μας συνέβη τον Δεκέμβριο του 1992.
π