Στο κέντρο αυτής της εικόνας, η οποία ελήφθη από το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble, βρίσκεται ο λαμπρός μεταβλητός αστέρας V 372 Orionis, καθώς και ένα γειτονικό του άστρο στο πάνω αριστερό μέρος της εικόνας. Και τα δύο άστρα βρίσκονται στο νεφέλωμα του Ωρίωνα, μια κολοσσιαία περιοχή αστρογένεσης, μόλις 1450 έτη φωτός μακριά από τη Γη. Αναρωτηθήκατε, όμως, ποτέ γιατί τα άστρα στις εικόνες του Hubble φαίνεται να εκτινάσσουν πάντα 4 φωτεινές ακτίνες από το κέντρο τους;

Οι 4 αυτές «ακτίνες» φωτός που φαινομενικά εκτείνονται από κάθε άστρο της εικόνας δεν είναι πραγματικές, αλλά δημιουργούνται όταν το αστρικό φως περιθλάται, δηλαδή αποκλίνει από την ευθύγραμμη πορεία του εξαιτίας της παρεμβολής κάποιου εμποδίου. Οι «ακτίνες» αυτές ονομάζονται αιχμές περίθλασης (diffraction spikes) και στην περίπτωση του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble προκαλούνται από την αλληλεπίδραση της αστρικής ακτινοβολίας με τα 4 λεπτά «πτερύγια» που στηρίζουν το δευτερεύον κάτοπτρό του. Το φαινόμενο αυτό παρατηρείται μόνο για «σημειακά» φωτεινά αντικείμενα, όπως τα άστρα. Τα πιο σκοτεινά και πιο «εκτεταμένα» αντικείμενα, όπως είναι τα νεφελώματα και οι γαλαξίες, δεν έχουν ορατές αιχμές περίθλασης.

Συγκριτικά, οι αιχμές περίθλασης που παρατηρούμε σε αντίστοιχες φωτογραφίες του διαστημικού τηλεσκοπίου James Webb είναι οκτώ. Στην πραγματικότητα, η «τρίποδη» δομή στήριξης του δευτερεύοντος κατόπτρου του τηλεσκοπίου δημιουργεί έξι αιχμές περίθλασης, ενώ οι άκρες των εξάγωνων επιμέρους τμημάτων του κύριου κατόπτρου δημιουργούν άλλες 6, οι οποίες είναι ακόμη πιο εμφανείς, γι’ αυτό και στις εικόνες άστρων από το James Webb θα περιμέναμε να δούμε συνολικά 12 γραμμές περίθλασης. Ο λόγος για τον οποίο βλέπουμε μόνο οκτώ είναι ο έξυπνος σχεδιασμός του τηλεσκοπίου, χάρη στον οποίο οι 4 από τις 6 αιχμές περίθλασης του κύριου κατόπτρου επικαλύπτουν 4 από τις αιχμές περίθλασης που οφείλονται στην στήριξη του δευτερεύοντος κατόπτρου.

Credit: ESA/Hubble & NASA, J. Bally, M. Robberto

π