Οι ανακαλύψεις που έγιναν τα τελευταία χρόνια στο απομακρυσμένο Διάστημα συγκίνησαν όχι μόνον τους αστρονόμους αλλά προκάλεσαν και το ενδιαφέρον του ευρύτερου κοινού. Θέματα της αστρονομίας, της αστροφυσικής και του Διαστήματος, βρίσκονται καθημερινά στην επικαιρότητα. Αμυδρά φωτισμένα σημεία σε απόσταση δισεκατομμυρίων ετών φωτός δημιουργούν στο κοινό, αλλά και στους επιστήμονες, μεγάλα ερωτηματικά για το μακρινό παρελθόν και το απώτατο μέλλον του Σύμπαντος. Κι όλα αυτά χάρη στα νέα «μάτια» που διαθέτουμε.

Οι ακτινοβολίες υψηλών ενεργειών γάμα και Χ μελετούνται αρκετά χρόνια τώρα από τα όργανα επιστημονικών δορυφόρων σαν αυτά που ονομάστηκαν «ΗΕΑΟ 1-2-3». Το δεύτερο μάλιστα από τα ειδικά αυτά τηλεσκόπια είχε πάρει και το όνομα του Άλμπερτ Αϊνστάιν επειδή είχε εκτοξευτεί στα 100α γενέθλια του μεγάλου αυτού φυσικού το 1978. Καθένα από τα διαστημικά αυτά αστεροσκοπεία είχαν μήκος έξη περίπου μέτρων και βάρος πάνω από τρεις τόνους.

Αργότερα ακολούθησαν κι άλλα παρόμοια διαστημικά εργαστήρια με ακόμη μεγαλύτερες ικανότητες, όπως το Γερμανικό Διαστημικό τηλεσκόπιο ακτίνων Χ ROSAT (1990-1999) και ακόμη πιο πρόσφατα το Αμερικανικό «Τσάντρα» (AXAF) και το Αγγλικό «Νεύτων» (MMX) που βρίσκονται ήδη σε λειτουργία από το 1999. Ενώ ένα άλλο τροχιακό αστεροσκοπείο ακτίνων γάμα με την επωνυμία «GLAST» αντικαθιστά επάξια το «Κόμπτον» (C-GRO) που κατεστράφη στην ατμόσφαιρα τον Ιούνιο του 2000.

Στην υπεριώδη περιοχή του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος ο ουρανός φαίνεται διαφορετικός απ’ ότι στις ακτίνες γάμα και Χ γιατί οι παρατηρήσεις επικεντρώνονται στις ακτινοβολίες που εκπέμπουν τα αέρια του μεσοαστρικού χώρου και τα υπέρθερμα άστρα. Τις ακτινοβολίες αυτές μπορούν να συλλάβουν διαστημικά αστεροσκοπεία όπως είναι ο Διεθνής Υπεριώδης Εξερευνητής (ΙUE) που τοποθετήθηκε στο Διάστημα το 1978, και το Διαστημικό Τηλεσκόπιο «Χαμπλ» που μπορεί να καταγράψει ακτινοβολίες και στο οπτικό τμήμα του φάσματος αλλά και στο υπεριώδες. Επίσης ορισμένες αποστολές του Διαστημικού Λεωφορείου (Δεκέμβριος 1990 και Μάρτιος 1995) μετέφεραν για σύντομα χρονικά διαστήματα ένα σύμπλεγμα τριών υπεριωδών τηλεσκοπίων με την επωνυμία «Άστρο».

Τα νέα αυτά όργανα μας έχουν αποκαλύψει φαινόμενα και δυνάμεις που ούτε καν μπορούσαμε να φανταστούμε πριν από το 1960, ενώ οι «εικόνες» που έχουν αποτυπώσει μας παρουσιάζουν τα απόμακρα ουράνια αντικείμενα με μια μορφή τελείως διαφορετική απ’ αυτήν που έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε με τα μάτια μας.

Photo credits: NASA

π