Το νεφέλωμα S106 είναι μία περιοχή αστρογένεσης περίπου 2.000 έτη φωτός μακριά προς τον αστερισμό του Κύκνου, με σχήμα που θυμίζει κλεψύδρα, πεταλούδα ή τα φτερά ενός αγγέλου, και με μήκος που φτάνει τα 2 έτη φωτός. Η διπολική του δομή οφείλεται στους δίδυμους πίδακες υπέρθερμων αερίων, οι οποίοι εκτινάσσονται από τους πόλους του κεντρικού του άστρου, σε συνδυασμό με έναν δακτύλιο αερίων και σκόνης γύρω από το άστρο, ο οποίος λειτουργεί σαν ζώνη, «σφίγγοντας» το διαστελλόμενο νεφέλωμα και προσδίδοντάς του αυτό το χαρακτηριστικό σχήμα.

Το άστρο αυτό, με την κωδική ονομασία S106 IRS 4, έχει μάζα περίπου 15 φορές μεγαλύτερη από αυτήν του Ήλιου και επιφανειακή θερμοκρασία 37.000 °C, ενώ εικάζεται ότι σχηματίστηκε πριν από μόλις 100.000 χρόνια. Εκτός, όμως, από τους πίδακες υλικών που αναφέραμε, το νεαρό αυτό άστρο αποβάλλει μέρος από την μάζα του με την βοήθεια ενός αστρικού ανέμου, δηλαδή φορτισμένων σωματιδίων που «ξεχύνονται» από την επιφάνειά του με ταχύτητα 100 km/s. Έχει υπολογιστεί, μάλιστα, ότι με αυτόν τον τρόπο το άστρο S106 IRS 4 αποβάλλει κάθε χρόνο μάζα ίση με το ένα εκατομμυριοστό της μάζας του Ήλιου.

Αξίζει να αναφερθεί, τέλος, ότι στο εσωτερικό του νεφελώματος έχουν ανακαλυφθεί περισσότεροι από 600 καφέ νάνοι. Τα "αποτυχημένα" αυτά άστρα έχουν μάζα μικρότερη από το ένα δέκατο της μάζας του Ήλιου, που σημαίνει ότι κατά τον σχηματισμό τους δεν συσσώρευσαν πάνω τους τα ελάχιστα υλικά τα οποία απαιτούνται για την έναρξη των θερμοπυρηνικών αντιδράσεων σύντηξης στο εσωτερικό τους, που θα τα μετέτρεπε σε «πραγματικά» άστρα.

Credit: NASA, ESA, the Hubble Heritage Team (STScI/AURA) and NAOJ

π