π
Ο ESA κοινοποιεί τις πρώτες εικόνες και τα πρώτα επιστημονικά ευρήματα της αποστολής Euclid
του Αλέξη Δεληβοριά, Διδάκτορα Φυσικής
Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA) έδωσε στη δημοσιότητα τα πρώτα επιστημονικά αποτελέσματα της αποστολής Euclid, που εκτοξεύθηκε τον Ιούλιο του 2023, στα οποία περιλαμβάνονται 10 επιστημονικές μελέτες και 5 εκπληκτικές εικόνες από το Σύμπαν.
Βασικός στόχος της αποστολής Euclid είναι η συλλογή δεδομένων στο ορατό και στο εγγύς υπέρυθρο τμήμα του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος, για την ιστορία της κοσμικής διαστολής τα τελευταία 10 δισ. χρόνια. Η κοινοπραξία Euclid αποτελείται σήμερα από περίπου 1600 επιστήμονες από τουλάχιστον 300 ερευνητικά κέντρα και πανεπιστήμια, σε 17 χώρες. Με το τηλεσκόπιο διαμέτρου 1,2 μέτρων, αλλά και τα άλλα επιστημονικά όργανα που διαθέτει, θα σχεδιάσει έναν τρισδιάστατο χάρτη της κατανομής περισσότερων από δύο δισεκατομμυρίων γαλαξιών.
Τον Νοέμβριο του 2023, μετά από εβδομάδες λεπτομερών ρυθμίσεων, δημοσιεύθηκαν οι πρώτες έγχρωμες εικόνες του τηλεσκοπίου. Στη συνέχεια, στις αρχές του 2024, το Euclid ξεκίνησε τις πρώτες καθαρά επιστημονικές του παρατηρήσεις, μελετώντας 17 αστρονομικά αντικείμενα, στα οποία περιλαμβάνονται μακρινοί γαλαξίες και γειτονικά μας νεφελώματα αερίων και σκόνης. Οι εικόνες και τα επιστημονικά ευρήματα που δημοσιεύονται σήμερα προέκυψαν από την ανάλυση δεδομένων, τα οποία βασίστηκαν στις παρατηρήσεις μίας μόνο ημέρας! Αποκαλύπτουν, ωστόσο, 11 εκατ. αντικείμενα στο ορατό φως και άλλα 5 εκατ. στο υπέρυθρο. Ορισμένες από τις νέες ανακαλύψεις περιλαμβάνουν περιπλανώμενους νεογέννητους πλανήτες, καθώς και εξωγαλαξιακά αστρικά σμήνη και νάνους γαλαξίες, που δεν είχαν παρατηρηθεί ποτέ πριν.
Τα επόμενα έξι χρόνια, το Euclid θα συνεχίσει να μελετά τις δομές μεγάλης κλίμακας στο Σύμπαν, δημιουργώντας τον μεγαλύτερο τρισδιάστατο κοσμικό χάρτη που έχει γίνει ποτέ, με στόχο την βαθύτερη κατανόηση της εξέλιξής του μετά τη Μεγάλη Έκρηξη. Η επόμενη κοινοποίηση δεδομένων του Euclid θα εστιάζει στους πρωταρχικούς επιστημονικούς του στόχους και προγραμματίζεται για τον Μάρτιο του 2025, ενώ μια ευρύτερη έκδοση έχει προγραμματιστεί για τον Ιούνιο του 2026.
Φωτογραφία: Στις 5 εικόνες του Euclid που δημοσιοποιήθηκαν σήμερα περιλαμβάνεται και αυτή η εκπληκτική εικόνα του αστρικού μαιευτηρίου Messier 87, που βρίσκεται περίπου 1300 έτη φωτός μακριά στον αστερισμό του Ωρίωνα [Credit: ESA/Euclid/Euclid Consortium/NASA, image processing by J.-C. Cuillandre (CEA Paris-Saclay), G. Anselmi; CC BY-SA 3.0 IGO or ESA Standard Licence].
Περισσότερες πληροφορίες για την αποστολή Euclid στο άρθρο Διερευνώντας την φύση της σκοτεινής ενέργειας και της σκοτεινής ύλης - ΙΔΡΥΜΑ ΕΥΓΕΝΙΔΟΥ (eef.edu.gr)
π