Οι αλληλεπιδρώντες γαλαξίες Arp 273, NASA, ESA and the Hubble Heritage Team (STScI/AURA)

Σήμερα 24 Απριλίου συμπληρώνονται 29 χρόνια από την εκτόξευση του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble, ενός από τα κορυφαία επιστημονικά και τεχνολογικά επιτεύγματα της εποχής μας, με τη διεισδυτική ματιά του οποίου ταξιδέψαμε από τις παρυφές του Ηλιακού συστήματος μέχρι τα πέρατα του Σύμπαντος. Το θρυλικό αυτό τηλεσκόπιο, το πρώτο και αναμφίβολα το γνωστότερο από τα τέσσερα Μεγάλα Τροχιακά Αστεροσκοπεία της NASA, υλοποίησε εκπληκτικές ανακαλύψεις σε όλους σχεδόν τους τομείς της αστρονομίας και της αστροφυσικής, συμβάλλοντας καθοριστικά στην διεύρυνση των επιστημονικών μας γνώσεων για την γένεση και τον θάνατο των άστρων, τις μαύρες τρύπες, τους γαλαξίες, την σκοτεινή ύλη και την σκοτεινή ενέργεια, καθώς και την εξέλιξη του Σύμπαντος

Το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble ονομάστηκε έτσι προς τιμή του Αμερικανού αστρονόμου Edwin Hubble (1889–1953), οι παρατηρήσεις του οποίου συνέβαλαν, ώστε να αλλάξει ριζικά η άποψη που είχαμε ως τότε για το Σύμπαν και τη θέση μας σε αυτό. Χρησιμοποιώντας το τηλεσκόπιο Hooker του αστεροσκοπείου Wilson στην Καλιφόρνια, ο Hubble απέδειξε αρχικά ότι αρκετά αχνά νεφελώματα, που είχαν εντοπιστεί από τα λιγότερο ισχυρά τηλεσκόπια της εποχής του, δεν ήταν αέρια νέφη ή αστρικά σμήνη εντός του Γαλαξία μας, αλλά ανεξάρτητοι γαλαξίες, σε μεγάλες αποστάσεις από τον δικό μας. Άρχισε έτσι να συνειδητοποιείται ότι το Σύμπαν είναι πολύ μεγαλύτερο και ότι εμπεριέχει πολλά περισσότερα απ’ όσα νομίζαμε έως τότε. Το 1929 η έρευνά του τον οδήγησε στη διατύπωση του νόμου, που έμεινε γνωστός ως νόμος του Hubble, σύμφωνα με τον οποίο οι γαλαξίες απομακρύνονται από εμάς με ταχύτητες ανάλογες της απόστασής τους. Με τις παρατηρήσεις του αυτές ο Hubble μας έδωσε την πρώτη, τεκμηριωμένη με την παρατήρηση, απόδειξη ότι το Σύμπαν διαστέλλεται, γεγονός που ανάγκασε τον ίδιο τον Αϊνστάιν να παραδεχτεί ότι η επιμονή του σ’ ένα στατικό Σύμπαν ήταν η μεγαλύτερη γκάφα της ζωής του.

Τι σημαίνει, όμως, όταν λέμε ότι το Σύμπαν διαστέλλεται και πώς ακριβώς κατόρθωσε ο Hubble να το αποδείξει; Εάν όντως το Σύμπαν διαστέλλεται, γιατί κάποιοι γαλαξίες συγκρούονται μεταξύ τους; Δεδομένου ότι οι περισσότεροι γαλαξίες μοιάζουν να απομακρύνονται από εμάς, μήπως η Γη μας βρίσκεται όντως στο Κέντρο του Κόσμου, όπως θεωρούσαν χιλιάδες χρόνια πριν οι αρχαίοι λαοί; Αυτά είναι λίγα μόνο από τα ερωτήματα που διαπραγματεύεται η νέα ψηφιακή παράσταση του Ευγενιδείου Πλανηταρίου Το Κέντρο του Κόσμου: από το Γεωκεντρικό σύστημα στην διαστολή του Σύμπαντος. Από την αρχαία Βαβυλώνα στην αρχαία Ελλάδα και από το Ηλιοκεντρικό σύστημα του Κοπέρνικου στην διαστολή του Σύμπαντος, η παράσταση αυτή εξιστορεί την συναρπαστική εξέλιξη των ιδεών μας για την θέση της Γης και κατά συνέπεια του ανθρώπου στο Σύμπαν.

 

π