Η διαστημοσυσκευή Dawn της NASA εκτοξεύθηκε τον Σεπτέμβριο του 2007, με στόχο την μελέτη των δύο μεγαλύτερων αστεροειδών της Ζώνης: της Δήμητρας και της Εστίας. Σχεδόν 4 χρόνια αργότερα, το Dawn εισήλθε σε τροχιά γύρω από την Εστία τον Ιούλιο του 2011, όπου παρέμεινε για έναν περίπου χρόνο. Στην συνέχεια κατευθύνθηκε προς την Δήμητρα, εισερχόμενη σε τροχιά γύρω της περίπου 3 χρόνια αργότερα. Εκείνη την στιγμή, το Dawn κατέρριπτε δύο διαστημικά ρεκόρ, καθώς ήταν η πρώτη διαστημοσυσκευή που τέθηκε σε τροχιά γύρω από δύο διαφορετικά ουράνια σώματα του Ηλιακού συστήματος, αλλά και η πρώτη που τέθηκε σε τροχιά γύρω από έναν πλανήτη-νάνο (Η εικόνα που παραθέτουμε είναι καλλιτεχνική αναπαράσταση της διαστημοσυσκευής Dawn, καθώς κινείται προς την Δήμητρα,  NASA/JPL-Caltech).

Η Ζώνη των Αστεροειδών είναι μια περιοχή σε σχήμα τόρου που περιβάλλει τους εσωτερικούς πλανήτες του Ηλιακού μας συστήματος και αποτελεί το όριο, πέρα από το οποίο εκτείνεται το βασίλειο των αέριων γιγάντων.  Η Ζώνη αυτή απαρτίζεται από εκατομμύρια μικρά και μεγάλα βραχώδη θραύσματα, τα οποία περίσσεψαν από τον σχηματισμό του Ηλιακού μας συστήματος, πριν από περίπου 4,6 εκατ. χρόνια. Με μεγέθη που κυμαίνονται από λίγα μέτρα μέχρι το ένα τέταρτο περίπου της διαμέτρου της Σελήνης, τα περισσότερα έχουν ανώμαλο σχήμα, αφού η μάζα τους δεν είναι αρκετά μεγάλη, ώστε η ίδια τους η βαρύτητα να τους προσδώσει σφαιρικό σχήμα. Παρόλο που οι αστεροειδείς σχηματίστηκαν την ίδια περίπου εποχή που άρχισαν να διαμορφώνονται και οι βραχώδεις πλανήτες του Ηλιακού μας συστήματος, σε αντίθεση μ’ αυτούς, δεν κατάφεραν να συσσωματωθούν σε μεγαλύτερα ουράνια σώματα και να δημιουργήσουν έναν ακόμα πλανήτη, αφού η βαρυτική επιρροή του γειτονικού Δία ήταν πολύ ισχυρή για να το επιτρέψει. Ο συνολικός αριθμός των αστεροειδών της Ζώνης με μέγεθος μεγαλύτερο του 1 km εκτιμάται ότι ανέρχεται περίπου σε 1,1–1,9 εκατ. αστεροειδείς.

Η Δήμητρα ανακαλύφθηκε το 1801 και με διάμετρο που φτάνει τα 950 km, δεν είναι μόνο ο μεγαλύτερος αστεροειδής της Ζώνης των Αστεροειδών, αλλά και ο μικρότερος μέχρι στιγμής νάνος πλανήτης του Ηλιακού μας συστήματος. Σύμφωνα με νεότερα στοιχεία, η Δήμητρα αποτελείται από μείγμα πετρωμάτων και πάγου, ενώ περιβάλλεται από μία πολύ αραιή ατμόσφαιρα υδρατμών. Σύμφωνα, μάλιστα, με τις περισσότερες ενδείξεις, ο εσωτερικός της μανδύας, πάχους 100 km, αποτελείται επίσης από πάγο. Εάν αυτό επιβεβαιωθεί, τα συνολικά αποθέματα της Δήμητρας σε γλυκό νερό ενδέχεται να είναι μεγαλύτερα απ’ αυτά του πλανήτη μας. Αυτές ακριβώς οι μεγάλες ποσότητες πάγου, αλλά και αμμωνίας, που έχουν ανιχνευτεί, υποδηλώνουν ότι η Δήμητρα ίσως να σχηματίστηκε πέρα απ’ την τροχιά του Ποσειδώνα και να «μετανάστευσε» προς την Ζώνη των Αστεροειδών, την εποχή που το Ηλιακό μας σύστημα ήταν ακόμη ασταθές.  

Η Εστία, από την άλλη, ανακαλύφθηκε τo 1807 και είναι το δεύτερο σε μέγεθος ουράνιο σώμα της Ζώνης των Αστεροειδών, με μέση διάμετρο περίπου 530 km και με επιφάνεια καλυμμένη από στερεοποιημένη βασαλτική λάβα, που διέρρευσε από το κάποτε ρευστό εσωτερικό της. Οι αναρίθμητες προσκρούσεις αστεροειδών στην επιφάνειά της, καθόλη την διάρκεια της γεωλογικής της ιστορίας, σχημάτισαν χιλιάδες μικρούς και μεγάλους κρατήρες, ο μεγαλύτερος των οποίων εντοπίστηκε στην ευρύτερη περιοχή του νότιου πόλου της και έχει διάμετρο 460 km και βάθος 13 km. Τα γενικότερα φυσικά χαρακτηριστικά της Εστίας παραπέμπουν περισσότερο σε αυτά των εσωτερικών πλανητών του Ηλιακού μας συστήματος, που σημαίνει ότι σ’ αυτό το κάποτε ρευστό πρωτοπλανητικό σώμα, τα βαρύτερα υλικά βυθίστηκαν προς τον πυρήνα του, ο οποίος αποτελείται μάλλον από σίδηρο και νικέλιο, ενώ τα ελαφρύτερα πετρώματα που επέπλεαν, σχημάτισαν τον μανδύα και τον φλοιό του.

Χάρη στα δεδομένα που συνέλεξε η διαστημοσυσκευή Dawn, οι αστρονόμοι κατόρθωσαν να χαρτογραφήσουν την επιφάνεια των δύο αυτών ουράνιων σωμάτων, ενώ συνεχίζουν τις αναλύσεις τους, προκειμένου να προσδιορίσουν με ακόμη μεγαλύτερη ακρίβεια τα επιφανειακά ορυκτά και τις χημικές ενώσεις που εμπεριέχουν. Τα δεδομένα αυτά, που θα αναλύονται για αρκετούς μήνες ακόμη, δίνουν μια μοναδική ευκαιρία να διερευνηθούν πολλά από τα ερωτήματα που άπτονται της εξέλιξης του πρώιμου Ηλιακού μας συστήματος.

Όπως, όμως, ανακοίνωσε η NASA, το Dawn δεν ανταποκρίθηκε στην προγραμματισμένη επικοινωνία του με τους ελεγκτές της αποστολής στις 31 Οκτωβρίου και την 1η Νοεμβρίου, οι οποίοι κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι αιτία γι’ αυτό είναι ότι «ξέμεινε» από καύσιμα. Η διαστημοσυσκευή θα παραμείνει σε τροχιά γύρω από τη Δήμητρα για  τουλάχιστον 20 χρόνια.

π