Στις παρυφές του Μικρού Νέφους του Μαγγελάνου, ενός μικρού και ακανόνιστου γαλαξία-δορυφόρου του Γαλαξία μας, οι αστρονόμοι ανακάλυψαν έναν πάλσαρ ακτίνων Χ, ο οποίος διακρίνεται στο δεξιό μέρος της εικόνας σαν μια φωτεινή πηγή ακτίνων Χ (άσπρο χρώμα). Ο πάλσαρ αυτός βρίσκεται στο κέντρο ενός διαστελλόμενου αέριου περιβλήματος (κόκκινο χρώμα), που σχηματίστηκε όταν το προγονικό του άστρο τέλειωσε την ζωή του ως σουπερνόβα, εκτινάσσοντας τις εξωτερικές του στιβάδες στο Διάστημα. Η γαλάζια λάμψη που διακρίνεται γύρω από τον πάλσαρ αντιστοιχεί σε εκπομπές ακτίνων Χ, τόσο από τον ίδιο τον πάλσαρ, όσο και από τα υπέρθερμα αέρια που τον περιβάλλουν. Στο αριστερό μέρος της εικόνας διακρίνεται το νεφέλωμα N90, ενώ αυτή η σύνθετη «ψευδοχρωματική» εικόνα δημιουργήθηκε από τα δεδομένα που συνέλεξαν τα διαστημικά τηλεσκόπια Chandra της NASA και XMM-Newton του ESA στις ακτίνες Χ (μπλε χρώμα), καθώς και από δεδομένα στο ορατό τμήμα του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος, τα οποία ελήφθησαν από το σύμπλεγμα τηλεσκοπίων CTIO, που είναι εγκατεστημένο στην Χιλή (κόκκινα και πράσινα χρώματα). Ο πάλσαρ αυτός, με την κωδική ονομασία SXP 1062, αποτελεί μέρος ενός διπλού αστρικού συστήματος, και οι αστρονόμοι ανακάλυψαν ότι έλκει ύλη από τις εξωτερικές στιβάδες του άστρου-συνοδού του, το οποίο είναι ένα γιγάντιο και υπέρθερμο μπλε άστρο. Ένα ακόμη ενδιαφέρον στοιχείο για τον πάλσαρ SXP 1062 είναι ότι περιστρέφεται ασυνήθιστα αργά, συμπληρώνοντας μία περιστροφή κάθε 18 λεπτά περίπου (σε αντίθεση με τους περισσότερους πάλσαρ που συμπληρώνουν δεκάδες περιστροφές το δευτερόλεπτο). Δεδομένου ότι με το πέρασμα του χρόνου οι πάλσαρ επιβραδύνονται, αυτή η αργή περιστροφή του μοιάζει να υποδηλώνει ότι ο SXP 1062 έχει μεγάλη σχετικά ηλικία, σε αντίθεση με την ηλικία (περίπου 10.000-40.000 έτη) του διαστελλόμενου περιβλήματος, στου οποίου το κέντρο βρίσκεται. Προφανώς, όμως, ο πάλσαρ αυτός πρέπει να σχηματίστηκε από την ίδια έκρηξη σουπερνόβα που δημιούργησε και την φυσαλίδα αερίων που τον περιβάλλει και κατά συνέπεια πρέπει να έχει την ίδια ηλικία μ’ αυτήν. Δεδομένου ότι, αμέσως μετά τον σχηματισμό τους, οι πάλσαρ περιστρέφονται ταχύτατα γύρω από τον εαυτό τους, το πώς ακριβώς ο SXP 1062 επιβραδύνθηκε τόσο πολύ και τόσο γρήγορα παραμένει μυστήριο.  

 

Credit: 

X-ray: NASA/CXC/Univ.Potsdam/L.Oskinova et al & ESA/XMM-Newton; Optical: AURA/NOAO/CTIO/Univ.Potsdam/L.Oskinova et al

π