Σε απόσταση 385.000 χιλιομέτρων περίπου, βρίσκεται ένας στείρος και άγονος κόσμος, ο κόσμος της Σελήνης. Στη διάρκεια της ημέρας η θερμοκρασία στην επιφάνειά της ξεπερνάει τους 100 βαθμούς Κελσίου ενώ τη νύχτα πέφτει στους 150 βαθμούς κάτω από το μηδέν. Με διάμετρο το 1/4 της διαμέτρου της Γης, η Σελήνη είναι πραγματικά ένας πολύ διαφορετικός κόσμος. Δεν υπάρχει ατμόσφαιρα στη Σελήνη, και επομένως ούτε άνεμοι, ούτε σύννεφα, ούτε βροχή, ούτε γραφικά ηλιοβασιλέματα, ούτε οποιοδήποτε άλλο καιρικό φαινόμενο.

Με τη βοήθεια του πρώτου τηλεσκοπίου που είχε μόνος του κατασκευάσει ο Ιταλός αστρονόμος Γαλιλαίος αντίκρισε το 1609 μια εντελώς νέα όψη της Σελήνης. Με την εργασία του υπολόγισε μεγέθη κρατήρων και ύψη βουνών και σχεδίασε τον πρώτο σεληνιακό χάρτη. Έκανε όμως μεγάλο λάθος όταν υπέθεσε ότι υπάρχει νερό στις «σεληνιακές θάλασσες». Γιατί σήμερα γνωρίζουμε ότι οι περιοχές των σεληνιακών θαλασσών δεν περιέχουν νερό, αλλά είναι αντίθετα μεγάλες ξερές πεδιάδες που συγκεντρώνονται στην ορατή από τη Γη πλευρά της Σελήνης.

Οι Σεληνιακές θάλασσες σχηματίστηκαν από μεγάλες ποσότητες λάβας που κάλυψαν το 16% της σεληνιακής επιφάνειας. Το πάχος τους είναι μερικές δεκάδες μέτρα αλλά είναι τόσο ογκώδεις που συχνά διαστρεβλώνουν τον φλοιό από κάτω δημιουργώντας ρήγματα. Τα πετρώματα στην περιοχή αυτή είναι βασαλτικής προέλευσης ηλικίας 3,8 έως 3,1 δισεκατομμυρίων ετών.

Στις περιοχές γύρω από τις θάλασσες της Σελήνης υπάρχουν κρατήρες οι οποίοι είναι πλημμυρισμένοι από υλικά που προέρχονται από τις θάλασσες. Η ρέουσα λάβα η οποία σχημάτισε τις θάλασσες ξαπλώθηκε πριν από τον σχηματισμό του σεληνιακού φλοιού και ορισμένων κρατήρων.

Οι θάλασσες αυτές γέμισαν τις ρηχές κοιλότητες της σεληνιακής επιφάνειας με μέγεθος από 700 έως 3.000 χιλιόμετρα, ενώ οι κρατήρες και τα λεκανοπέδια σχηματίστηκαν από την σύγκρουση μετεωριτών και συνεπώς είναι μεγαλύτερης ηλικίας από τις θάλασσες.

Τα πετρώματα της περιοχής αυτής αποτελούνται από ορυκτά πλούσια σε ασβέστιο και αλουμίνιο και η ηλικία τους υπολογίζεται από 3,8 έως 4 δισεκατομμύρια χρόνια, ενώ οι πρόσφατες μελέτες μας αποκάλυψαν και την ύπαρξη παγωμένου νερού σε κάποιους κρατήρες.

Η πτώση των μετεωριτών στην επιφάνεια της Σελήνης είναι τόσο βίαιη ώστε να σχηματίζονται χιλιάδες κρατήρες. Καθώς οι μετεωρίτες συγκρούονται με την επιφάνεια, τεράστια κομμάτια από το εσωτερικό της Σελήνης εκσφενδονίζονται προς όλες τις κατευθύνσεις.

Τα εκσφενδονιζόμενα υλικά ταξιδεύουν σε αποστάσεις δεκάδων χιλιομέτρων επειδή η βαρύτητα της Σελήνης είναι μόνο το ένα έκτο της γήινης. Με αυτό το τρόπο σχηματίζονται οι χαρακτηριστικές ακτινωτές μορφές μερικών κρατήρων, καθώς και πολυάριθμοι δευτερεύοντες κρατήρες.

Εκτός όμως από τις θάλασσες και τους κρατήρες, υπάρχουν και βουνά στην επιφάνεια της Σελήνης. Τα σεληνιακά Απέννινα, για παράδειγμα, έχουν μήκος εκατοντάδων χιλιομέτρων και ύψος περίπου 6.000 μέτρων.

Άλλα σεληνιακά χαρακτηριστικά που μπορεί να παρατηρήσει κάποιος με το τηλεσκόπιο περιλαμβάνουν 1.000 περίπου χαράδρες που δείχνουν να αρχίζουν κοντά σε κρατήρες. Έχουν μικρό πλάτος έως 3,5 χιλιόμετρα, αλλά καλύπτουν πολλές φορές απόσταση 350 χιλιομέτρων, διασχίζοντας κρατήρες, θάλασσες και οροσειρές.

Credits: NASA

π